Hoe Facebook een carrière kan maken of kraken

Foto's van die avond in de discotheek waar het bier rijkelijk vloeide of een pikante Facebookstatus, het kan een sollicitatie maken of kraken. In een internationaal onderzoek van On Device Research bij 17.657 mensen tussen 16 en 34 jaar geeft één op de tien aan dat ze al een job aan hun neus zagen voorbijgaan door foto's of mededelingen op hun socialemediaprofiel.

Opmerkelijker is dat het veel jongeren worst zal wezen: 66 procent geeft aan dat het hen niet kan schelen als ze daardoor minder interessant zijn op de arbeidsmarkt. "Jongeren beschouwen een olijke bikinifoto met een pintje ook niet als aanstootgevend, voor hen is dat net een leuke sfeerfoto", weet Kristof D'hanens van Mediaraven, een vzw die zich bezighoudt met jongeren en media.

Jongeren leven volop in de belevingscultuur. Een voorbeeld: cd's kopen ze niet meer, wel trekken ze naar optredens om er samen iets te beleven. "Ze vinden het dan heel belangrijk om dat moment vast te houden en te delen. Iedereen mag weten dat ze erbij waren. Dat die beelden vijf jaar later tegen hen gebruikt kunnen worden, daar staan ze niet bij stil", zegt D'hanens.

En zo belanden we bij een interessant spanningsveld, vindt pedagoog Pedro De Bruyckere (Artevelde Hogeschool): "Mogen bedrijven rekening houden met wat op zo'n profiel staat, of behoort dat tot de persoonlijke levenssfeer? Jongeren houden alvast aan hun eigen leven, wat hen betreft staat hun profiel los van hun werk. Ze vinden dat ze veel meer zijn dan wat foto's of de Facebookgroep waarvan ze lid zijn."

Rony Hoebeke, voorzitter van HR@Work, zegt dat het hem zo niet interesseert. "We zijn allemaal jong geweest, en foto's zijn niet meer dan een momentum zonder context. Jongeren zijn ook veel opener dan wij, dat is een andere cultuur." Maar, zo moet hij toegeven: "Als collega's Facebook gebruiken tijdens een selectieprocedure, dan is dat vooral om te zoeken naar negatieve kenmerken. Vroeger zouden ze nooit vanuit dat perspectief gewerkt hebben."

Kortzichtig

Ongelooflijk kortzichtig, vindt socioloog en socialemedia-expert Ben Caudron de jonge nonchalance. "Natuurlijk hebben jongeren het recht op stommiteiten, maar ik vind niet dat bedrijven hen daarop pakken. Wél op hun stupiditeit om elke mentale scheet te delen met heel de wereld. Iemand die zich elke week tegen de vlakte drinkt en dan nog eens de behoefte voelt om dat te delen, die neem ik niet aan. Wat je toont via sociale media zegt wel degelijk iets over je identiteit."

Maar is dat wel zo? Dat onderzocht Ralf Caers, professor HR en Sociale Media (Hogeschool-Universiteit Brussel). "We hebben de persoonlijkheidskenmerken en intelligentie van studenten in kaart gebracht, en dan aan werkgevers gevraagd om hun profielfoto te beoordelen. Wat bleek? Werkgevers zijn niet in staat de foto's juist in te schatten, doorgaans zitten ze er volledig naast. Ze leiden geen persoonlijkheid af uit foto's, maar projecteren hun eigen ideeën."

Te nemen of te laten

Intussen houden jongeren aan het adagium 'dit ben ik, te nemen of te laten'. "Ze houden zich ook niet bezig met het verwijderen van oude foto's en statusupdates. Wat ze vijf jaar geleden uitspookten, is niet altijd waar ze vandaag voor staan. Alleen zien werkgevers die nuances niet altijd", zegt D'hanens. Dat jongeren verder gaan dan wat volwassenen acceptabel vinden, vindt hij niet meer dan normaal. "Jong zijn betekent experimenteren en grenzen aftasten. De generatie van mei '68 heeft daar ook duchtig aan meegedaan. Nu gebeurt dat dus op sociale media."

Wat zou D'hanens dan denken van een sollicitant op aangeschoten festivalfoto's? "Dat het iemand is met een leven, iemand die buitenkomt. Jongeren moeten nadenken over wat ze posten, maar bedrijven moeten beseffen hoe oppervlakkig hun oordeel is." De Bruyckere vult aan: "Jonge mensen groeien in het jongleren tussen die verschillende rollen. Goede bedrijven houden daar rekening mee." Ondertussen raadt hij jongeren aan hun Facebook positief in te zetten: steun je een goed doel of ben je geëngageerd in de scouts, toon dat dan ook.