Seks zonder akkoord? Moet kunnen, vindt Belg
Seks zonder toestemming? Volgens vier op de tien Belgen kan het op de een of andere manier verdedigbaar zijn. 'Dit zijn verontrustende cijfers. We moeten hier beleidsmatig mee aan de slag gaan.'
Een plek in de Europese achterhoede. Daar staat België als het gaat over het goedpraten van seks zonder toestemming. Liefst 40 procent blijkt dat te doen. Alleen in Roemenië, Hongarije, Bulgarije en Tsjechië ervaren meer inwoners dat als onproblematisch. Onze buurlanden doen het een stuk beter. In Frankrijk stopt de teller bij 31 procent, terwijl Nederland met 15 procent bij de beste leerlingen van Europa behoort. Dat blijkt uit het jongste rapport van Eurobarometer, een bevraging van de Europese Commissie.
"Dit zijn verontrustende cijfers", zegt Liesbet Stevens, adjunct-directeur van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. "We moeten hiermee beleidsmatig aan de slag gaan. Je kunt hier verhalen rond breien, maar het is wat het is. En wat mij betreft gaat het in dit geval om verkrachting. De boodschap die wij moreel en juridisch moeten geven is dat er voor seks een duidelijke 'ja' moet worden gegeven. En dat het niet voldoende is om te zeggen dat er geen expliciete 'nee' werd geuit."
In totaal werden 27.818 Europeanen, onder wie 1.029 Belgen, persoonlijk geïnterviewd. Zij gaven daarbij hun mening over huiselijk en seksueel geweld. Het heeft voor ons land alvast tot pijnlijke statistieken geleid. Zo wordt op de Internationale dag voor de uitbanning van geweld tegen vrouwen duidelijk dat bijna een op vijf Belgen het oké vindt om naar bed te gaan met een vrouw die dronken is of drugs heeft gebruikt, ook als zij daarvoor geen toestemming heeft gegeven. In amper zes Europese landen valt dit percentage hoger uit.
Maar daar blijft het niet bij. Verder vinden respectievelijk 16 en 15 procent van de Belgen dat seks zonder toestemming gerechtvaardigd kan worden als die persoon vrijwillig mee naar huis is gegaan of uitdagende of sexy kledij draagt. Zo'n 12 procent vindt dat een vrijpartij met een vrouw die 's nachts alleen buiten rondloopt, verdedigbaar is. Opnieuw scoort ons land een stuk slechter dan de rest van Europa.
'Accepteer een nee'
"Het gaat hier om verkrachtingsmythes die door mannen worden gebruikt om hun gedrag te minimaliseren", zegt Stevens, die aanstipt dat volgens de Europese data vrouwen zulke situaties net wat vaker dan mannen goedpraten. "Bij de vrouwen kan het zijn dat zij de illusie in stand houden dat het hen niet zou kunnen overkomen. Zij denken dat dit nooit zal gebeuren, omdat zij geen drugs gebruiken of niet alleen rondlopen. Maar een volledig sluitende verklaring bestaat niet meteen. Wel hebben we in België op dit vlak nog niet zoveel campagnes gevoerd als bijvoorbeeld in Nederland. Een actie zoals 'Accepteer een nee' heb ik bij ons nog niet gezien."
Er zijn gemiddeld acht aangiftes van verkrachting per dag, maar slechts een fractie van de slachtoffers stapt naar de politie. In Wallonië worden volgens het Waals instituut voor statistiek dagelijks minstens achttien vrouwen misbruikt. Cijfers die aansluiten bij de bevindingen van de Europese Commissie, die aangeeft dat een op de drie ondervraagde vrouwen na haar vijftiende seksueel geweld heeft ondervonden.
"Het moet allemaal stoppen", klinkt het in een verklaring. "Genoeg is genoeg." Europees commissaris Vera Jourova (Justitie) geeft mee dat Europa het komend jaar tien miljoen euro gaat investeren om huiselijk en seksueel geweld terug te dringen en slachtoffers te ondersteunen.