Obama probeert vel te redden met banenspeech
Barack Obama gaat in de aanval in de strijd tegen de hardnekkig hoge werkloosheid
en de rechtse oppositie in het Congres.
Hoewel de economie volgens het Witte Huis aantrekt is, blijft de werkloosheid in de VS hoog met 9,1 procent. Met de American Jobs Act hoopt de regering daar iets tegen te doen, vóór de verkiezingen van november 2012.
Belastingverlaging voor de middenklasse en bedrijven staan centraal in het plan, dat vermoedelijk zo'n 300 miljard dollar (215 miljard euro) moet kosten. Ook zal de president voorstellen om miljarden dollars vrij te maken voor de bouw van scholen en het herstel van wegen, bruggen en andere infrastructuur.
Met zulke projecten zouden duizenden banen worden geschapen. Dat bleek donderdag uit uitgelekte elementen van het plan dat Obama vrijdagmorgen (Belgische tijd) uiteen zou zetten in een speciale 'banentoespraak' voor het Congres.
Voor nieuwe stimuleringsmaatregelen heeft Obama de steun van het Congres nodig. In de senaat hebben Democraten de macht, maar in het Huis van Afgevaardigden heeft de conservatieve fractie de meerderheid. Deze zomer bleek tijdens het scherpe debat over de staatsschuld dat dit Republikeinse blok niet van zins is om Obama bij te staan.
De politieke patstelling van toen leidde tot onrust op de beurzen en de afwaardering van de Amerikaanse kredietwaardigheid. Met duidelijke taal wil het Witte Huis nu samenwerking afdwingen.
Het schot voor de boeg tekent de moeizame verhouding tussen links en rechts. Zelfs over de datum van Obama's toespraak ontstond opschudding, omdat Obama eerst van plan was om die woensdagavond te houden. Daartoe gaf de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, John Boehner, geen toestemming. De Republikeinen hielden woensdag een debat, wat Boehner niet wenste te laten overschaduwen door een speech van de president.
Mislukking
Maar Boehner en zijn partijgenoot Eric Cantor hebben in een brief aan Obama gewezen op mogelijke terreinen van samenwerking. Rond belastingbeleid en bepaalde banenplannen is overeenstemming mogelijk, zeggen zij. Gebeurt dit niet, dan zal Obama de schuld zonder pardon bij de conservatieven leggen, stellen regeringsadviseurs.
De waarderingscijfers voor Obama's economisch beleid blijven dalen. Geen president is ooit herkozen terwijl de werkloosheid zo hoog was. Obama zoekt zodoende soelaas bij een beproefd middel: een grote speech. Naar verluidt zal hij, opnieuw, toegeven dat de economie in de problemen verkeert, maar dat een tweede recessie afwendbaar is.
De meeste onderdelen van het banenpakket heeft de president al uiteengezet tijdens toespraken en interviews. De verlenging van de eerder ingevoerde verlaging van de loonbelasting zal Obama koppelen aan het voorstel om werklozen ruimhartige uitkeringen te blijven geven.
Ook moeten bedrijven die nieuwe mensen aannemen een extra belastingverlaging ontvangen. Dat zou zo'n 200 miljard dollar kosten. Projecten voor verbetering van de infrastructuur, en hulp voor lokale overheden, zou nog eens 100 miljard aan belastinggeld kosten.
Onder kiezers heeft wantrouwen de kop opgestoken. Obama zei al in begin 2009: "Nu is het tijd om serieus werk te maken van de het scheppen van banen." Hij beloofde "een agenda die begint met werkgelegenheid".