Grieks-orthodoxe priesters voor vestimentaire revolutie
Pope Ioannis Melissaris trekt een lang zwart kleed aan, en dan nog een. Hij zet zijn grote zwarte hoed op, en beseft tegelijk dat hij een oude traditie eert. Hij heeft er geen enkel probleem mee, maar hij weet ook dat hij gaat stikken van de hitte en vaker dan hem lief is kan struikelen. Misschien scheurt hij het kleed wel aan de spiegel van een bus. Het is vader Melissaris al te vaak overkomen. 'Ik kan het niet langer verdragen', verzucht hij.
Athene
The New York Times
Frank Bruni
'Het allermoeilijkste zijn de ceremoniën op het kerkhof." Vader Melissaris spreekt voor zijn hele klasse, de Grieks-orthodoxe clerus. "De kleden blijven haperen aan de grafzerken. Ze komen onder modder te zitten." Pope Nektarios Moulatsiotis heeft eenzelfde klacht: de liturgische gewaden zijn geen vrijetijdskledij. "Als het regent, slorpt de buitenste laag liters water. Alsof we wandelende dweilen zijn."
Het is maar een van de redenen waarom vele Grieks-orthodoxe geestelijken om een vestimentaire revolutie schreeuwen, of minstens enkele ingrijpende veranderingen. Sommigen willen toestemming om de buitenste laag, de zogeheten Superman-cape, af te schudden als ze geen kerkdienst vervullen. Anderen sturen erop aan dat ze er op straat casual mogen bij lopen. En een enkele priester wil dat de verplichte baard eerder een stijlkeuze wordt, in plaats van een onafwendbare verplichting. "Dat zijn mensen met gevoelige gezichtjes", sneert vader Melissaris.
Zo'n aanhang kreeg de beweging dat aartsbisschop Christodoulos begin december, op een bijeenkomst van kerkleiders, een discussie over de kledijcode lanceerde. Zijn confraters reageerden meewarig: waren er werkelijk geen dringender zaken. Maar het onderwerp zal blijven opduiken, zoveel is zeker. Uiteindelijk draait de discussie niet enkel om fysiek gemak, maar stelt ze het hele imago van de priesters en hun verhouding tot hun 'schapen' ter discussie.
Buiten Griekenland kleden Grieks-orthodoxe priesters zich niet anders dan hun katholieke tegenhangers, en niemand die er wat van zegt. Maar in Griekenland, waar staat en religie één zijn, veranderde de kledijcode amper de voorbije vijf eeuwen. Priesters worden verwacht die rigoureus te volgen. Jawel, ze mogen hun baard al wat trimmen, maar niet afscheren. En wie niet de verplichte lagen rok aantrekt, kan op een straf rekenen: schorsing of een tijdelijke intrekking van het salaris. Door hun kledij worden ze meteen herkenbaar, en dat was de hele filosofie toen de kerkvaders ze introduceerden.
Maar gelukkig maakt het de priesters niet. Hoewel de popen mogen huwen vóór ze tot priester gewijd worden, klagen velen dat vrouwen niet meteen onder de indruk zijn van een man met een priesterlijk lot. Vader Moulatsiotis vergelijkt zijn outfit met dat van islamitische geestelijken, en dat is een gelijkenis waar hij niet hoog mee oploopt. Pope Panayiotis Missyris zegt dat priesters voortdurend aan een publiek oordeel blootstaan. "Ik kan geen lingerieboetiek bezoeken met mijn vrouw. Terwijl dat van andere mannen toch lief voor hun vrouw zou worden genoemd."
Vele priesters willen modern zijn, wat ook jongere gelovigen zou aantrekken. Enkele jaren geleden bijvoorbeeld richtte vader Moulatsiotis samen met enkele andere monniken de rockband Eleftherio, of Vrij, op. Hun cd stond een tijdlang op de tweede plaats in de hitparade. Soms vervangt hij zijn buitenste kleed door een lange zwarte regenjas en hij heeft ook een pet met glimmende bergkristallen in kruisvorm genaaid. Omdat hij wat bekend is, durft niet iedereen hem op de vingers te tikken.
Niet zo lang geleden was hij in de wagen aan het toeren met een bisschop. Plots merkten ze een priester op, zonder hoed en buitenste kleed. "Remmen, schreeuwde de bisschop. Ik vertikte het: ik gaf gas en haastte me weg van de priester. De bisschop was in alle staten." Want zoveel is duidelijk: niet iedereen kan zich verzoenen met de moderniteit van een nieuwe generatie orthodoxe priesters. Vooral de ouderen niet. "Absoluut onacceptabel", zegt de 78-jarige gepensioneerde agent Dimitris Stavropoulos. Hij verlaat net de Atheense kerk waar vader Melissaris werkt. "Ik kan het simpelweg niet bevatten."
'Ik kan geen lingerieboetiek bezoeken met mijn vrouw'