Gracieuze groeipijnen
Mud is een sublieme coming-of-agefilm. Even betoverend en bedreigend als de Mississippi, waarop en waarlangs het grootste deel van deze typische Southern-kroniek zich afspeelt. Jan Temmerman
De in Little Rock, in de staat Arkansas, geboren scenarist-regisseur Jeff Nichols brak in 2011 door dankzij het met prijzen overladen Take Shelter, een psychologische thriller, annex familiedrama waarin zijn fetisjacteur Michael Shannon gestalte gaf aan een man die geplaagd wordt door nachtmerries over apocalyptische orkanen en daarom in zijn tuin een schuilplaats, de 'shelter' uit de titel, graaft om zijn gezin te beschermen.
Die film draaide Nichols in de staat Ohio, maar voor Mud keerde hij terug naar zijn geboortestaat Arkansas. De titel verwijst naar het hoofdpersonage, opnieuw een uitstekende vertolking van Matthew McConaughey, maar eigenlijk is Mud vooral het verhaal van de veertienjarige Ellis (glansrol van Tye Sheridan). Hij leeft met zijn ouders in zo'n typisch krakkemikkig houten huis langs de Mississippi. De lokale overheid wil dat soort onveilige woningen liever weg.
Ook het huwelijk van zijn ouders lijkt op een schipbreuk af te stevenen. Alsof dat allemaal nog niet genoeg is om Ellis ongerust en onzeker te maken, is er ook die eerste intense verliefdheid waarvan hij niet goed weet of die nu al dan niet beantwoord wordt.
Met zijn vriendje Neckbone (rol van Jacob Lofland) brengt Ellis zo veel mogelijk tijd door in de vrije natuur. Op een eiland in de Mississippi hebben ze een kajuitboot ontdekt die daar, na een of andere stormvloed, in de bomen is blijven hangen. 'Finders keepers', denken de tieners. Maar de boot blijkt de voorlopige schuilplaats te zijn van de mysterieuze Mud. Die heeft alleen zijn pistool en wat hij zelf zijn 'magic shirt' noemt. Hij wacht op de romantische hereniging met zijn grote liefde Juniper (rol van Reese Witherspoon), maar hij moet voorzichtig zijn. Hij heeft uit liefde voor Juniper een man vermoord die haar mishandeld had en wordt nu zowel door de politie als door premiejagers achternagezeten. De jongens beslissen Mud te helpen.
De film roept, behalve aan de avonturen van Tom Sawyer en Huckleberry Finn, zoals die door Southern-idool Marc Twain neergeschreven werden, ook herinneringen op aan die andere coming-of-ageklassieker Stand by Me, de Stephen King-verfilming van Rob Reiner uit 1986. En dat is een compliment. Maar Mud staat wel degelijk op zichzelf, met beide voeten stevig in het slib van de Mississippi. Betoverend en bedreigend. Weids en imposant onder het veranderende licht.
De film is enerzijds een thriller, compleet met shoot-out, maar het is anderzijds en eigenlijk vooral een poëtische en gevoelige kroniek van de groeipijnen van de jonge Ellis. Het onafwendbare verlies van de onschuld. De angst om zijn huis en thuis te verliezen. En tegelijk die zoektocht naar de liefde. En naar volwassenen die daar niet zo achteloos mee omspringen. Als Ellis de gevaarlijke beslissing neemt om Mud te helpen, doet hij dat voornamelijk omdat hij getuige hoopt te zijn van diens romantische hereniging met Juniper.
Ook dit nog: net zoals het luisteren naar 'Stand by me' van Ben E. King mij steeds weer doet terugdenken aan de gelijknamige film, zal ik bij het horen van de song 'Help Me, Rhonda' van The Beach Boys telkens weer aan Mud moeten denken. Geen onaangenaam vooruitzicht.
MUD
Drama
Regie: Jeff Nichols
Met: Matthew McConaughey, Tye Sheridan, Jacob Lofland, Reese Witherspoon, Sam Shepard,
Michael Shannon
Duur: 130 minuten