Mazelen weer in opmars

De mazelen leken tot het verleden te behoren, tot ze in februari weer opdoken bij tientallen kinderen in twee Gentse Steinerscholen. Later bleek de uitbraak begonnen in een Gentse crèche, maar ze verspreidde zich vooral snel in de Steinerschool omdat daar heel wat kinderen bewust niet gevaccineerd waren tegen de kinderziekte. De besmetting is er inmiddels onder controle, maar ook in Wallonië en Brussel dook de ziekte intussen op. Daar ging het vaak om een 'geïmporteerde' besmetting uit Frankrijk waar de epidemie nog omvangrijker is.

Vijf besmettingen per dag

Intussen is het aantal besmettingen opgelopen tot 400 voor dit jaar alleen. De voorbije 2 maanden kregen gemiddeld 5 Belgen per dag mazelen. "De meldingen uit Brussel en Wallonië blijven binnenlopen", zegt Martine Sabbe van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. Bedoeling is nochtans de mazelen volledig uit te roeien. En de ziekte is ook te voorkomen, er bestaat al lange tijd een vaccin tegen de mazelen.

Maar vaccinatie is niet verplicht. En verschillende ouders laten hun kinderen niet inenten om verschillende redenen, zegt Sabbe die daar in april naar peilde. "Meer dan de helft gaf een ideologische reden aan: ouders binnen de antroposofische Steinerbeweging geloven dat kinderen die ziektes beter van nature doormaken. Ze deden dat ook vaak op aanraden van antroposofische artsen. Een kwart deed het niet vanwege een antivaccinatieovertuiging. En bij de rest was het niet gebeurd omdat de kinderen net ziek waren op het moment van vaccinatie, of was de inenting uitgesteld vanwege een reis en daarna vergeten."

Die ideologische weigering waardoor baby's die nog niet gevaccineerd kunnen worden blootgesteld worden aan besmetting, kan voor viroloog Marc Van Ranst niet door de beugel. "Zo veel mogelijk mensen moeten hun kind laten inenten. Wie zijn kind niet vaccineert, pleegt schuldig verzuim", klonk het scherp. Mazelen zijn geen onschuldige ziekte, zegt Van Ranst. "Het is erg besmettelijk. Bij de huidige epidemie belandde bijna 1 op 4 besmette mensen enkele dagen in het ziekenhuis. De ergste risico's zijn longontsteking en in sommige gevallen, een risico van 1 op 1.000, kan het leiden tot een hersenontsteking. Eén kindje uit Luik liep zo al hersenletsel op."

Luc Vandecasteele uit Gent is een van de antroposofische 'Steiner'-artsen. "Ik liet ouders die vaccinatie weigerden de vrije keuze. De mazelen zijn net als andere koortsige ziektes voor veel kinderen een training van de weerstand. Er is ook te weinig bekend van een aantal bijwerkingen van die vaccinaties. Maar toen leek het ook nog of de mazelen verdwenen waren."

Vandaag denkt Vandecasteele er evenwel anders over. Reden is niet alleen de huidige epidemie, maar ook een recent overleg met de gezondheidsinspectiediensten. "Wie zijn kinderen nu nog altijd niet inent, moet er rekening mee houden dat die kinderen de ziekte dan mogelijk op oudere leeftijd zullen doormaken. Dan is het risico op complicaties groter. Daarom raden we nu wel vaccinatie aan", klinkt het nu. Vandecasteele zal zelf niet-ingeënte patiënten contacteren. Over hoeveel kinderen het precies gaat, kan hij niet zeggen. "Maar zeker niet meer dan 100."

Verplichte inenting is vooralsnog niet nodig, zegt Van Ranst. "De huidige hoge vaccinatiegraad kan beperkte uitbraken opvangen. Maar als enkele besloten gemeenschappen zoals de Steinerbeweging vaccinatie weigeren, kan het een probleem worden. We moeten waakzaam zijn, maar gelukkig is het ook een zelfcontrolerend fenomeen. Wie niet-vaccinatie eerst verdedigde, kiest vaak eieren voor zijn geld bij een uitbraak en laat dan toch vaccineren. Toch vreemd dat wie het probleem mee creëerde, het nu plots wel erkent."

Mazelen zijn niet de enige kinderziekte die weer de kop opsteken. Begin dit jaar kwam de bof ook al overgewaaid uit Nederland. Ook de recente opflakkering van kinkhoest zou te wijten zijn aan vaccinatievrees.