'Er zijn te weinig zotte ideeën op tv'

"Ik haat goochelen ook." Eddie Gregoor snapt onze argwaan voor Nicholas, het goochelprogramma waar hij de afgelopen maanden bij het productiehuis Operatie Koekoek aan werkte. Gregoor, 49 jaar en altijd een punker gebleven, liep ook nooit hoog op met mannen die trucjes met kaarten doen en muntstukken laten verdwijnen. Tot Gregoor voor een brainstorm met enkele VTM-creatieven ging nadenken wat hem op de buitenlandse televisie is opgevallen.

"In de Verenigde Staten heb je mannen als David Blaine en Criss Angel, die al tien jaar bezig zijn. Zo is goochelen cool: als het op straat gebeurt en je de reacties van de mensen ziet. Alleen moet je zo'n gast vinden die dat kan."

De oplossing zat in Belgium's Got Talent en heet Nicholas Arnst, een 23-jarige student psychologie. "We hebben daar eens mee afgesproken en zijn toen gesprongen. Geen makkelijke klus, want je moet al die trucs uitvinden en verhalen errond maken. Het lijkt een simpel programma, maar het was een zware productie."

En VTM stond direct te springen voor een goochelprogramma in primetime?

Eddie Gregoor:"Het is begonnen als een project voor 2BE in de late avond. Maar toen de bazen de eerste beelden zagen, waren ze meteen overtuigd en is het naar VTM verhuisd. VTM is een brede familiezender, en daarom hebben ze het meteen in primetime gezet.

"Dat is het leuke aan VTM op dit moment: zij staan open voor zotte dingen. Dat was vroeger heel anders. 'Speel maar', zeggen ze altijd tegen ons. Dat is een fijne positie om in te zitten."

De kijkcijfers zijn dan minder belangrijk voor een programma als Nicholas?

"Nee, het resultaat blijf ik belangrijk vinden. Als tv-maker heb je een verantwoordelijkheid. Je werkt met de centen van iemand anders. Je mag er niet zomaar naar smijten. Ik kom uit een arbeidersgezin en ben zo opgevoed: een budget is een budget.

"Als programmamaker kies je voor wie je wil spelen. Als je voor een grote zender werkt, weet je dat je voor een breed publiek werkt. Dan moet je niet arty-farty gaan doen. Ik zie zulke programma's ook graag, maar dan moet ik maar voor Arte werken."

"Wij moeten niet proberen iets voor een niche te maken."

Wat vroeger ook nog gebeurd is op VTM.

"Op alle zenders. Je mag nooit voor jezelf werken. Je werkt voor de kijkers en je moet proberen zoveel mogelijk kijkers te halen. Ik vind dat geen schande. Het is veel moeilijker om een programma te maken waar veel naar gekeken wordt dan een programma voor een klein publiek.

"Wat ik nu voor VTM doe is veel moeilijker dan wat ik deed voor Canvas. Voor Canvas programma's maken is het makkelijkste wat er is: je moet een basisidee hebben en je kunt dat op een redelijk eigen wijze uitwerken. Of het dan scoort, is nog iets anders."

Op Canvas doet dat er misschien ook minder toe?

"Dat is waar, tot de baas op het einde van het jaar de balans opmaakt en beslist welke programma's mogen terugkomen. Dan gelden ook daar de cijfers.

"Ik vind het heel spijtig wat nu met Canvas gebeurt. Er gebeurt niets meer. Dat programma over filosofie bijvoorbeeld, dat is televisie uit de jaren zeventig. Ik heb lang voor Canvas gewerkt toen Jan Stevens er netmanager was. Hij had een doordacht beleid uitgestippeld, met iedere dag een duidelijk thema. Canvas doet nu alsof het geen zender is. Het is een verzameling van programma's. Het doet pijn, want het is de zender waar we allemaal het liefst naar kijken.

"Daar moet dringend iets gebeuren. Dat is voor ons allemaal goed. Als het goed gaat met een zender, geniet iedereen daarvan. Dat is wat nu met VTM gebeurt. Je moet zelf beslissen of je er bij wilt horen of niet, maar er is niets mis mee om televisie te maken voor een breed publiek."

Nochtans wordt daar nog vaak met dedain op neergekeken.

"Dat is het lot van commerciële televisie. Die zullen altijd dubbel zo hard moeten werken als de openbare omroep om geloofwaardig te zijn. Rond die reclamespots hangt immers nog altijd een geurtje. Mijn broer heeft voor de eerste keer naar VTM gekeken toen ik er begon te werken. Hij keek niet omdat er reclame op zit. Ik begrijp dat niet, maar kan me er alleen maar bij neerleggen."

U hebt in 2012 de overstap van Canvas naar VTM gemaakt. Was dat een moeilijke beslissing?

"Nee, want ik kan dat onderscheid makkelijk maken. Ik praatte met verschillende partijen, maar ik heb voor VTM gekozen omdat het de underdog was. Iedereen dacht de zender zo'n opdoffer zou krijgen van VIER. Bij de underdog kun je meer helpen. Waar het moeilijk gaat, hebben ze vaak de neiging om risico's te nemen.

"Ik voelde er ook direct veel vertrouwen. Tim Van Aelst heeft me geïntroduceerd bij Jan Segers (creatief directeur bij TV Bastards, het interne productiehuis van Medialaan waar Operatie Koekoek deel van uitmaakt, JDB). Drie dagen later was het beklonken. Zoiets had ik nog nooit meegemaakt. Ik heb twintig jaar bij de VRT gewerkt, en ook daar kun je veel afdwingen. Maar het gaat altijd maar stroever. Altijd komt iemand zich ermee bemoeien. Wij moeten ook rekenschap afleggen over wat we doen, maar dat gaat op een veel organischer en gezondere manier. Het is nooit vanuit een hiërarchische modus, wat bij de VRT wel het geval is."

VTM heeft de voorbije jaren inderdaad risico's genomen, maar aan de andere kant zie ik daar ook programma's als De waarzeggers of Met de deur in huis. Dat is commerciële televisie van twintig jaar geleden.

"Dat is waar. Dat is een beetje oubollig. Maar het is niet alleen bij VTM. Er is weinig te zien nu op televisie. Het is een schraal voorjaar. Over Nicholas kun je zeggen wat je wil, maar het is fris. Er gebeurt iets. Nu wordt er veel te weinig met televisie gespeeld. Er zijn te weinig zotte ideeën."

Ik vind dat je dat vooral bij Eén ziet. Die zender is zo braaf.

"Eén is zo oud. Ik begrijp die zender niet. Waar staat hij voor? Ook daar moet iets gebeuren. Neem Ja Jan. Daar erger ik me aan als tv-maker. Zo'n tof en sterk idee: op alle voorstellen ja zeggen. Waarom doe je dat niet echt? Ga vier dagen filmen en vertrek daaruit. Als kijker denk ik nu dat sommige dingen gewoon onmogelijk zijn. Ik snap niet dat ze in die val getrapt zijn. Nu, een miljoen mensen vindt dat wel goed. Wie heeft dan gelijk? De kijker heeft altijd gelijk.

"Maar VIER is ook niet echt je dat. The Sky Is the Limit, ja, maar ik zie dat niet graag. Ik voel me slecht als ik dat gezien heb. Waarom heb ik daarnaar gekeken, vraag ik me dan af. Dus kijk ik er niet meer naar.

"Je voelt in de sector wel dat iedereen een stapje moet terugzetten na de strijd van twee jaar geleden. Bij alle zenders wordt de broekriem even aangespannen. Maar de kijker hoeft dat niet te voelen, als er maar iets gebeurt in de programma's."

Hebben jullie bij Operatie Koekoek last van de besparingen?

"Daar is nooit iets over gezegd. Het helpt dat we nog nooit ons budget overschreden hebben, ook niet bij Wauters vs. Waes."

Vele andere productiehuizen hebben het moeilijk omdat de zenders besparen en vooral op de eigen productiehuizen beroep doen. Met Operatie Koekoek zitten jullie veilig onder de vleugels van VTM. Is zo'n model de toekomst?

"Je mag niet vergeten dat dat tien jaar geleden helemaal anders was. Toen had je een grote versnippering. De zenders stootten veel af en lieten het over aan de productiehuizen. Dat heeft gewerkt, maar in ons vak heb je af en toe revolutietjes nodig om verder te kunnen en frisse ideeën te hebben. Er moet een constante dynamiek zijn.

"De crisis zorgt er nu voor dat je als klein productiehuis moeilijk van één of twee programma's kunt leven. De economische realiteit is te zwaar: programma's moeten goedkoper gemaakt worden. Ik raad het niemand aan."

Terwijl de voorbije jaren net veel nieuwe kleine productiehuisjes opgericht werden.

"Maar voor hoe lang? Nu is er een vijftigtal productiehuizen. De volgende jaren zal dat krimpen. Ik kijk met veel plezier naar de mannen van Geronimo: Missie Mosango, Flying Doctors, ... Dat zijn heel leuke programma's, maar het is niet houdbaar. Ik denk dat zij zich ergens bij zullen aansluiten.

"Bonka Circus bijvoorbeeld zit ook onder de vleugels van een grotere partner, het reclamebureau Boondoggle. De chinezen heeft het voordeel dat de VRT een belang van tien procent in hen heeft, maar staat nu ook op een kantelmoment. Ze moeten een grote speler worden en meer programma's maken."

Bonka Circus en de chinezen zitten hier in dezelfde hoek van Leuven. Hebben jullie veel contact?

"In dit hoekje gebeurt iets, dat voel je. Je komt elkaar één keer per week tegen in het café. Je weet wat er leeft bij de rest. Daarom vind ik het zo jammer dat we hier weg moeten (Het Hungariagebouw, waar ook de chinezen onderdak heeft, wordt afgebroken, JDB).

"In het begin heb ik geprobeerd om alle productiehuizen die hier in Leuven zitten samen te krijgen. Mijn voorstel was elkaar te bellen als je een redacteur of producer nodig had. Ik was verbaasd dat de helft daar weigerachtig tegenover stond. Men vond dat verdacht, alsof het de bedoeling was om bedrijfsgeheimen te stelen. Ik denk niet zo. Maar dat samenwerken is dus niet gelukt."

Nochtans hoor je bij de top van de tv-zenders dat ze de laatste jaren veel beter overeenkomen.

"Dat is waar. Het wordt tijd voor een mediarel. We moeten de pax media nog eens opblazen. (lacht)"

Met Wauters vs. Waes hebben jullie een goede poging ondernomen om dat te doen. Bij VIER kunnen ze er nog steeds niet om lachen.

"Het waren onterechte spanningen. VIER is gaan roepen zonder dossierkennis. 'Dat is makkelijk, zulke programma's maken met overheidsgeld.' Maar vijf afleveringen zijn gemaakt met geld van de VRT, vijf met geld van VTM. Waar zit het probleem? Ik begrijp niet waar het over gaat."

Snapt u niet dat dat gevoelig lag voor VIER?

"Wauters vs. Waes is ontstaan vanuit een programma-idee dat bij ons aan tafel bedacht is. Denk je nu echt dat er een vergadering is geweest met de tv-bazen waarbij ze beslisten een programma te bedenken tegen VIER? Tégen iets zijn heeft nog nooit een goed programma opgeleverd."

En de volgorde van uitzenden dan? Door te beginnen op Eén, werd Wauters vs. Waes ideaal gepiloteerd voor VTM.

"Die keuze is gemaakt tijdens een vergadering met de netmanagers van VTM en VRT, waar ik niet bij was. VRT heeft zelf voorgesteld de eerste vijf afleveringen uit te zenden. Wat is daar mis mee? Denk je dat het niet zou hebben gewerkt als het omgekeerd was geweest? Het zou misschien wat trager gegroeid zijn, maar het zou hetzelfde resultaat zijn.

"Ik vind het vooral spijtig dat de VRT geen tweede seizoen wil. Je straft daar de kijker mee. Ik moet mijn maten uitleggen waarom het niet kan. Zij begrijpen dat niet."

Er is de gevoeligheid van zo'n samenwerking, ook vanuit de politiek.

"Vanuit angst redeneren is nooit goed. Dit heeft niets met de politiek te maken, die zijn ondertussen toch al vervangen. Het is omdat VIER zo hard roept.

"Nu, ondertussen is de goesting bij Tom en Koen ook al wat wegge-ebd. Als je enthousiasme geen voedingsbodem heeft, neemt je overlevingsinstinct het over en ga je verder. Jammer, want er was nog stof genoeg voor een tweede seizoen. En als ik nu naar Eén kijk, zouden ze Wauters vs. Waes ook kunnen gebruiken. Dan zou er nog eens iets gebeuren."