Wie wil zich nog met dit Europa identificeren?

Hoewel ik weet dat 'gevoel' de gevaarlijkste manier is om met politiek om te gaan - dat hebben de geschiedenislessen alvast geleerd - heb ik na de 'overeenkomst met Griekenland' een vies gevoel.

Ik ben blijkbaar niet alleen, op de sociale media kun je er niet naast kijken: veel mensen die Europa op een vanzelfsprekende manier genegen waren, zijn in enkele weken tijd eurokritisch, en zelfs -sceptisch geworden. Termen als 'Europese dictatuur', swastika's en Hitler-snorren vliegen in het rond.

Natuurlijk is het hele Griekse drama een kluwen. En natuurlijk heeft de Griekse elite jarenlang het land uitgehold. En ja, Syriza was onhandig (het referendum was, strategisch gezien, een blunder).

Ik lees in The Guardian dat België, samen met onder andere Duitsland en Nederland, bij het grexit-kamp wordt gerekend. België, traditioneel gerespecteerd voor het talent een min of meer elegant compromis uit de brand te slepen.

Ik hoor premier Michel de woorden 'hoop' en 'optimisme' uitspreken en ik geloof mijn oren niet. Is dit cynisme, of hebben die woorden plots een nieuwe betekenis gekeken? Daarna lees ik Nobelprijs-winnaar Paul Krugman in The New York Times - "De eisen van de eurogroep zijn waanzin" - en hoor Paul De Grauwe uitleggen hoe contraproductief de nieuwe overeenkomst is.

Ik kan me alvast niet van de indruk ontdoen dat het vonnis al maanden lang klaar lag en alleen nog meedogenlozer werd gemaakt na het Griekse referendum.

Als er ook maar een fractie waar is van wat Varoufakis zegt in de New Statesman, niet bepaald een extreemlinks magazine, over de manifeste onwil, de kille, arrogante wijze waarop niet onderhandeld werd... Wie wil zich dan in godsnaam met zo'n Europa identificeren? Ik niet (meer).

De genadeloosheid, nee, de rancune tegenover Griekenland heeft velen blijkbaar uit een droom gegooid. Maar welke droom was dat eigenlijk? Als ik die moet beschrijven, heb ik het, hou u vast, over de humanistische waarden vrijheid, gelijkheid, broederlijkheid - kortom, de elementaire mensenrechten. Of over een lastig begrip als democratie. Toegegeven, we leven zeker niet in de ideale vorm ervan, maar toch proberen we daar telkens nieuwe betekenissen aan te geven. Wat zeldzaam is op deze planeet. Ik heb het zelfs over een maatschappij, gebaseerd op een minimum aan solidariteit, al durf ik dat laatste niet meer te denken, als je ziet hoe vlot deze vorm van elementair mededogen van tafel is geveegd: in onze tijden gelooft de sterkere in zijn recht om sterk te blijven en krijgt de zwakkere de schuld van de crisis en moet daar dus voor betalen. En ik heb altijd op de een of andere manier gedacht dat Europa bedoeld was om dat soort denken te corrigeren.

Van de fundamenten van dat gedroomde Europa vind ik niets meer terug in de manier waarop de Griekse crisis werd afgehandeld. Het cynisme dat hiermee wordt uitgedragen is in flagrante tegenspraak met het humanistische, solidaire, sociale Europa. Ben ik naïef door morele eisen te stellen aan dit Europa, dat oorspronkelijk zowel een ideologische (Marshallplan) als een economische (EEG) oorsprong had? Misschien. Maar kun je een agreekment echt anders lezen dan als een volkomen mislukking, als moedwillige vernedering? Het is, hoe je het ook bekijkt, een genadeloze, arrrogante staatsgreep tot meerdere eer en glorie van de Schuldeisers.

Kun je anders dan te denken aan het Verdrag van Versailles? En wat de gevolgen daarvan waren? Ik zie de rattenvangers van de extremistische partijen zich nu al in de handen wrijven.

Hoe ging dat verhaal weer van Europa en oppergod Zeus? Die immer geile Zeus die in de gedaante van een stier Europa naar Kreta ontvoerde om haar daar te verkrachten (Eurape, zoals ik ergens las). Heel verleidelijk om Zeus door Trojka te vervangen.

Wat te denken, de volgende keer dat we in het Europese volkslied 'Alle Menschen werden Brüder' horen? Schamen we ons dan, gaan we dan hysterisch lachen, leggen we de handpalm op ons hart, of kotsen we onze eigen schoenen onder?