Geen staatshervorming: cadeau voor N-VA
België wordt geen confederaal land na 25 mei, of toch niet op grondwettelijk correcte manier. En toch zou de beslissing van de huidige regeringspartijen om de grondwet gesloten te houden juist in het voordeel van N-VA kunnen uitdraaien.
Er zit een zekere logica in de beslissing die de regeringstop gisteravond nam. De lijst opstellen van alle grondwetsartikels die voor herziening vatbaar verklaard worden, is traditioneel een van de laatste beslissingen die een regering met volle bevoegdheid naar het ontslagnemende parlement brengt. De lijst waarover nu een akkoord is bereikt, is dezelfde als die van bij de vorige verkiezingen in 2010. Mét aftrek wel van de artikels die gebezigd zijn voor de voorbije zesde staatshervorming. Alles wat betrekking heeft op de staatsvorm is dus van de lijst gehaald. Grondwetsartikels die betrekkingen hebben op rechten en vrijheden van burgers kunnen wel nog aangepast worden, het recht op privacy bijvoorbeeld, maar staatkundige artikels blijven vaststaan. Inclusief het veelbesproken artikel 195 dat de procedure voor de aanpassing van de grondwet zelf regelt, en dat als een binnenweg voor staatshervormingen wordt beschouwd. Ook de spelregels voor een staatshervorming mogen dus niet gewijzigd worden. En ook aan de rol van de koning kan overigens niet gemorreld worden.
De verplichte communautaire pauze komt er op dwingend verzoek van de Franstalige partijen MR en cdH. Zij beschouwen het als een levensverzekering tegen een al te grote N-VA-verkiezingsoverwinning, waarna de roep om een nieuwe staatshervorming zou kunnen opstijgen. Toch konden ook de Vlaamse coalitiepartners zich vinden in de uitkomst. "Het is nu tijd voor communautaire rust", zegt een topminister. "Dat is wat we onze kiezers beloven, dus dat is ook wat we nu in het vooruitzicht stellen."
De beslissing van de regering trekt een streep door de helft van het N-VA-kiesprogramma, want van confederalisme kan nu geen sprake zijn. Toch zal dat geen reden tot depressie zijn in het N-VA-hoofdkwartier. Voor de partij gloort zelfs een dubbel strategisch voordeel aan de einder. Zo kan ze alweer helder maken hoezeer zij als underdog door het politieke establishment in de hoek wordt gezet. In campagnetijden is dat een boodschap met een mobiliserend effect.
Maar ook voor N-VA zal het tussen haakjes plaatsen van het communautaire debat deels als een verlichting komen. In haar eigen communicatie was de partij al gekanteld naar nadruk op de sociaal-economische boodschap. De lastige technische details van het complexe communautaire verhaal dat de partij wil vertellen - Wat met Brussel? Wat met de sociale zekerheid? - kunnen nu stilletjes naar de achtergrond verdwijnen.
Op de regel dat er geen staatshervormingartikels voor herziening zijn opengesteld, is er trouwens één interessante uitzondering: door de openstelling van artikel 63 zou er in de volgende regeerperiode wel werk gemaakt kunnen worden van een federale kieskring.