Grieks & Authentiek

De jongste campagne van Toerisme Griekenland is een beeld van een azuurblauwe zee en het opschrift "Griekse zee. Niet in crisis." De zee rond de vaak vergeten eilandjes in de Dodekanesos is nog altijd even blauw, transparant en aantrekkelijk. De eilandjes in die zee, zijn nog altijd even charmant en even rustig. Er is geen reden om niet naar hier te reizen en te genieten van de echte Griekse keuken en gastvrijheid. Beter nog, de keuken van de Dodekanesos is de Egeïsche keuken, met invloeden uit Turkije en omstreken.

Verwacht geen vijfsterrenresorts of designhotels met chique restaurants op deze eilanden. We hebben het deze keer over logeren in kleinschalige maar erg fijne hotelletjes en eten in familiale taverna's. Meestal is er zelfs geen luchthaven, dus moet je de boot nemen van grotere eilanden zoals Kos en Rhodos. Maar moeite doen wordt beloond. Eenmaal je wegvaart van de toeristische centra, kom je in een andere wereld terecht. Genoeg adresjes om jouw eigen Shirley Valentinemomenten te beleven, gezeten aan een blauw geschilderd tafeltje met een glaasje lokale wijn en al uitkijkend over de Middelandse Zee. Dit is ook absoluut een stressvrije wereld waar het heerlijk en eenvoudig tafelen is, waar de gastvrijheid eindeloos is en wat op het bord komt, authentiek blijft.

Om zeker niet in een toeristenval te lopen is er het label van Aegean Cuisine. Die organisatie groepeert de beste adressen in de regio. De restaurants met het label staan voor de authentieke, Griekse keuken. Bezieler is de Griek George Kalostos die zelf op het eiland Syros woont. Sinds vier jaar promoot hij via de website en een Engels-Grieks kookboek de echte, Griekse keuken in de Cyclades en de Dodekanesos. Meer dan 150 taverna's en restaurants werden reeds opgenomen en kregen het Aegean Cuisine-label. Ze worden zelf door George of door iemand van zijn team bezocht, gecheckt en opgevolgd. Volgens George is het ook een manier om de eigenaars en chefs van deze restaurants een signaal te geven dat ze moeten volhouden om traditionele gerechten te serveren, in plaats van toe te geven aan de meer toeristische versies. Aegean Cuisine zet ook lokale producten zoals groenten, kazen en wijnen in de schijnwerpers. Eigenlijk is het project van George Kalostos goed te vergelijken met wat slow food doet, maar dan wel gefocust op de Griekse keuken.

De website van Aegean Cuisine is voorlopig nog in het Grieks (aegeancuisine.gr), maar de adresjes vinden lukt goed wanneer je een onlinevertaalprogramma inschakelt.

Halki: vers gegrilde octopus

Geen mooier uitzicht dan wanneer je met een boot het eilandje Halki, oftewel Chalki nadert. Nimporio, het enige stadje op het eiland, siert de stille baai die de vorm van een hoefijzer heeft. Wie droomt van die typische, Griekse dorpjes langs het water, krijgt hier waar voor zijn geld. Langs de kade staan goed verzorgde en in verschillende kleuren geschilderde zeemanshuizen die bijna in de zee tuimelen. Een haventje met vissersboten, een handvol taverna's met bougainvilles die bloeien en geuren, een Byzantijnse kerk in het midden van het dorp en verder niks dan eiland met wat geiten in het groen en enkele mooie zandstranden. Halki is zo een van die eilanden die tijdens het seizoen wat dagjestoeristen uit Rhodos over de vloer krijgen. Maar 's morgens en 's avonds keert telkens die gelukzalige rust terug. Bijna geen auto's, enkele scootertjes en verder een traag kabbelende joie de vivre. De Griek George Vassilopoulos woont op Rhodos maar komt zo veel mogelijk naar Halki. "Als remedie tegen het drukke leven, de stress en de volle agenda." Hij is hotelmanager en werkte jarenlang in tophotels in Londen maar kiest nu voor een trager bestaan. Hij verhuurt enkele maisonnettes op Halki aan bezoekers. "Eigenlijk is het een excuus om veel naar hier te komen." Lacht hij. "Soms neem ik mijn dochtertje mee, samen met onze hond. Het is heerlijk voor hen beiden. Iedereen kent elkaar, het is veilig, er is weinig te doen. Stressvrij, zonder meer." Halki heeft zo'n 300 permanente bewoners. In de 19de eeuw zorgde de sponsindustrie voor een populatie van 4.000. Meestal spongi-men, zoals de locals de sponsduikers nog noemen. Tot een virus de meeste sponzen doodden en de eilandpopulatie terugviel tot bijna niks. Veel inwoners immigreerden naar de States, voornamelijk Florida waar je nu veel restaurants vindt die naar Halki verwijzen. Tegenwoordig zijn de meeste overgebleven Halkiots vissers, landbouwers en mensen die iets met toerisme doen. Of ze doen een beetje van alles. De viceburgemeester van Halki, Akis Markakis, runt samen met zijn broer Glentousis het restaurant Nick's Tavern. Naast Pondamos Beach en op tien minuten wandelen van het dorpje, eet je hier vers gegrilde octopus en ander moois uit de zee. Blauwwit geruite tafelnappen, blauw geschilderde stoeltjes, een strooien dak, zicht over het water en het strand. U snapt het plaatje wel.

Tilos: zoete vijgencactus

Op het eiland Tilos kun je zo de ingrediënten langs de weg vinden voor een heerlijke salade met geitenkaas. Het eiland geurt naar tijm en rozemarijn en is dichtbevolkt door speelse geiten. Tilos is een rustig eilandje dat soms wordt bezocht voor het eeuwenoude klooster, het Sint Panteleimon, vanwaar de monniken misschien wel het meest indrukwekkende uitzicht op de Egeïsche Zee hebben. Of voor het museumpje met overblijfselen van een prehistorische olifant en de meer dan 120 vogelsoorten die op het eiland voorkomen. Het haventje Livadia is de plek op het eiland waar het meeste leven is. Megalo Horio is het eigenlijke hoofdstadje, maar het gaat er veel rustiger aan toe. Voor de rest zijn er de negentien stranden, de heldere zee en een handvol taverna's. Akis, de eigenaar van het kleinschalige hotel Dream Island, vertelt ons dat voor foodies de Symiako Garidaki een must is: gefrituurde, kleine, roze garnalen die in deze contreien opgevist worden. Voornamelijk in de wateren tussen Symi en Halki. De ultieme plek om deze te proberen, is de kleine taverna op het pleintje van het dorp, Omonoia. Gezeten onder schaduwrijke bomen en op houten bankjes, samen met de lokale bevolking, de Tiliots. De vrouw van de patroon Michaelis kookt de meest heerlijke gerechten. Van stoofpotjes met de traditionele gehaktballetjes tot een hartig ontbijt, want Omonoia gaat 's morgens vroeg open. Zelfs al zit je buiten, werp eens een blik binnen, waar er gekookt wordt. Mooi om gade te slaan. Ook niet te missen zijn de walnoten, de amandelen en de vijgen die op het eiland groeien. Akis bedient zijn zonnebadende gasten soms van zoetigheden zoals de vijgcactus en als afscheidscadeau geeft hij een zakje gedroogde oregano. "Vers van het land, gekweekt door een van de boeren op het eiland. Mooi souvenir, niet?"

Leros: eerlijk en heerlijk

Het plaatje klopt weer. Bescheiden, vruchtbare valleien, gesandwicht tussen groene heuvels met daarachter, verlaten stranden en de zee. Leros is iets groter en drukker dan de twee vorige eilanden. Er rijden meer auto's rond, er zijn meerdere dorpjes en het eiland heeft 70 kilometer kustlijn. Daarnaast vinden veel Grieken het maar een vreemde plek, want een van de grootste psychiatrische instellingen van het land is hier gevestigd. Gek of niet, het blijft een charmant en zeer intiem eilandje met 9.000 inwoners en waarschijnlijk dubbel zoveel geiten. Agia Marina is de place to be. Hier komen de meeste passagiersferry's en vissersboten aan, hun vracht overleverend aan de ontelbare taverna's en cafés aan de rand van het water. In de verte de typische witgekalkte windmolen, pieds dans l'eau, vlakbij het bekende restaurant Mylos.

In de zomer komt de zeilende en varende jetset hier dineren. Hun boten liggen dan in het haventje van Agia Marina te dobberen terwijl ze hier van Griekse salades en grillades genieten. De Griekse Marianna Angelou, komt hier, alhoewel ze ook fan is van de minder bekende restaurantjes op het eiland. Marianna runt Archontiko Angelou, misschien wel het mooiste en meest geheime logeeradres van de Dodekanesos. Marianna erfde de vakantievilla van haar overgrootmoeder en runt het nu met veel passie en een vlaagje eigenzinnigheid. Er zijn maar acht kamers, allemaal apart en authentiek ingericht. Marianna is op het eiland beroemd voor haar rijkelijke ontbijten met verse confituren, vers vruchtensap, fijne taartjes en zelfgebakken brood. Haar keuken is een geheim boudoir waar ze aan de grote stoof de meest delicate zoetigheden voor haar gasten bakt.

Een absolute favoriet van veel Grieken zoals Marianna is restaurant Patimenos in het haventje met strand van Panteli. Eigenaar Dimitris Karpathakis is een afstammeling van een van de grootste en bekendste families van vissers op Leros. Patimenos bestaat sinds 1989 en brengt het beste uit de Egeïsche keuken. Verse vis, zoals delicate roggenvleugel met een fijne puree van aardappel en look. Of voor de vleeseter zelfs hartige stoofpotjes met lam en konijn, afgekruid met rozemarijn en oregano. Dimitris serveert geen pinna nobilis, of reuzenmossels, wat andere restaurants soms wel doen. De schelp van bijna een meter lang is met uitsterven bedreigd, maar wordt toch nog illegaal gevist. Wie de zee wil beschermen, bestelt dit dus beter niet. In restaurant Patimenos staan er genoeg alternatieven op het menu die veel beter smaken dan de taaie en niet zo fraai smakende pinna die soms twintig jaar nodig heeft om volgroeid te zijn. Naast (h)eerlijke gerechten is er bij Patimenos natuurlijk nog het decor. Zicht op zee en voeten in het zand.

Lipsi: courgettekoekjes

Lipsi is niet enkel onze favoriet, want elk jaar opnieuw in juli en augustus wordt het eilandje overspoeld door vakantievierende Italianen die hier huisjes kopen en (ver)huren. Volgens de vriendelijke, Griekse Natalie Perou, die op de toeristische dienst van het eiland werkt, zijn er zelfs veel Belgen die hier nog een huis bezitten. Vaak gaat het om kinderen van Griekse immigranten die in de vorige eeuw hun eiland verlieten op zoek naar werk en een beter leven. Natalie zelf woonde ook lange tijd in België maar keerde terug naar haar roots. Lipsi heeft zo'n 700 inwoners en alles concentreert zich rond het haventje. Een paar ouzeria's en typische eethuizen, minisupermarktjes die vooral cliënteel van de zeilboten aantrekken en enkele logeeradressen. Het beste wat je kunt doen, is een scooter huren en het eiland verkennen. Van het ene witte zandstrand met sensationeel azuurblauw water naar het andere cruisen. In het stadje zelf, is een goed en eerlijk adres Meltemi. De eigenaar Fotis Isihos werkte lange tijd in restaurants in de States. Zijn broers hebben nog steeds restaurants in New Jersey, terwijl Fotis zelf samen met zijn moeder hier op Lipsi de zaak openhoudt. Het fijnste adres om iets te eten, is restaurant Dilaila op Katsadia Beach. Een eclectische explosie van kleuren op het terras zorgt ervoor dat iedereen zich hier gelukkig voelt. Een Noorse dame vertelt dat ze elk jaar opnieuw naar hier komt. Haar dochter trouwde hier zelfs vorig jaar. Een hotelletje werd afgehuurd voor de Noren, de inwoners zelf kwamen meefeesten en restaurant Dilaila was voor een avond de mooiste trouwzaal die een mens zich kan inbeelden. Bestel hier de 'mad feta', een pittige creatie van de eigenaar van restaurant Dilaila. Ook niet te missen de courgettekoekjes en natuurlijk de verplichte Griekse salade.

Arki en Marathi: de echte tarama

Wie de smaak te pakken heeft, neemt een boot naar een van de satelliet-eilandjes rond Lipsi. Arki en Marathi bijvoorbeeld. Deze eilanden hebben niks anders dan enkele taverna's en er wonen maar een paar families. Perfect voor wie van de aardbol wil verdwijnen. Bijvoorbeeld Arki: amper driekwart van dit mini-eilandje is bewoond en er wonen maar veertig mensen. De populatie is een mix van zongetekende, oudere Grieken die van de visvangst leven en in de zomer wat lokaal, jong bloed die in de paar taverna's in de haven de dagjesbezoekers ontvangen. Veel chic en Grieks bootvolk vindt de weg naar het beschutte haventje waar de kade overgaat in schaduwrijke terrassen, waar zowel de habitués als de eendagsvliegen van de rust en de zeegezichten komen genieten. Vissen vliegen hier rechtstreeks vanuit de boot op de grill. Doorspoelen met wat lokale wijn en een sterke koffie met wat zoets. Kruipt Arki helemaal onder je vel, dan kun je logeren bij Nikolaos Kavouras die naast zijn mooie taverna ook enkele nette en simpele kamers verhuurt. Laat Maria, de chef-kok des huizes, een verse inktvis voor je klaarmaken en je boekt gegarandeerd een nachtje bij.

Stijlvoller gaat het er aan toe bij Chez Pantelis op het eilandje Marathi. We waren al dagen op zoek naar de enige, echte witte tarama in plaats van de fel gekleurde, vaak artificiële tarama en hier vonden we het. De Emilianosfamilie woont hier al sinds de jaren 1970 en sindsdien trekt het een bonte mix van bootcliënteel aan. Wij kwamen er aan met een ouderwetse kaïkvissersboot en Luka, onze schipper van dienst. De rest van de boten waren glamoureuze jachten en vinnige zeilboten. Celebrity's komen hier ook vaak. Maar daar liggen de Grieken niet echt wakker van.

PRAKTISCH

BEREIKEN

De meest eenvoudige manier om in de Dodekanesos te geraken, is met een chartervlucht vanuit Brussel op Rhodos en Kos. Wij vlogen met Thomas Cook Airlines dat een drietal keren per week rechtstreeks op deze eilanden vliegt. Naar Kos kan dit voor 168 euro h/t, naar Rhodos voor 128 euro h/t, taksen inbegrepen. www.thomascook.be

Halki, Tilos en Leros zijn bereikbaar vanaf Rhodos of Kos met de boten van Dodekanisos Seaways. www.12ne.gr.

LOGEREN

Halki: appartementen en huisjes van Halki Houses of appartementjes van Villa Dolphins. www.halki-houses.gr en www.halkihouses.gr

Tilos: vlak aan het water in het kleinschalige en nieuwe Dream Island. www.dreamisland.gr

Leros: gezellige appartementen met eigen keukentje in Nefelis Leros www.nefelihotels.com. Het meest stijlvolle hotel is de B&B Angelou (vanaf 80 euro voor een dubbele kamer) www.hotel-angelou-leros.com

Lipsi: het mooiste en nieuwste hotel is Nefelis Lipsi. www.nefelihotels.com.

Marathi: Eten en logeren bij Panthelis: www.marathi-island.gr

Zeilen met een Griekse chef-kok

Je kunt deze Griekse eilandjes ook verkennen zonder de ferry te moeten nemen. Charter je eigen zeilboot, kapitein, kok en bootsmannetjes inbegrepen. Met Sailing Cruises in Comfort wordt er effectief gezeild, in tegenstelling tot andere zeilboten die meestal op motor varen. Een gullet of ketch voor zes personen charteren kan vanaf 615 euro per persoon. Volpension en alle drankjes aan boord inbegrepen.

SCIC organiseert net als andere jaren ook een speciale culinaire week met de bekende Griekse chef Theodore Kyriakou uit Londen. De themareis vertrekt op 23 juni. Prijs en uitgebreid programma op aanvraag.

www.scicsailing.eu