Direct naar artikelinhoud

Besparingen zijn maar minnetjes

Ondanks een gat in de begroting van 560 miljoen euro en een massa aan nieuwe investeringen, bespaart de Vlaamse regering nauwelijks. Wie betaalt de factuur?

Minister van Begroting Bart Tommelein (Open Vld) rommelt even in zijn papieren en kijkt vragend de zaal in. Op de vraag hoeveel exact de Vlaamse regering in 2017 zal besparen, had hij het antwoord duidelijk niet voorbereid, zo blijkt op de persconferentie na de Septemberverklaring. "Ah, 223 miljoen euro", zegt hij nadat het antwoord hem vanuit de zaal wordt voorgefluitsterd.

De nadruk moest liggen op de nieuwe investeringen, de 'turbo' die de Vlaamse economie nog enkele versnellingen hoger moet brengen. De besparingen waren even niet zo belangrijk. Maar bedroeg het gat in de begroting dan geen 560 miljoen euro? En hoe gaat de regering de 600 miljoen nieuwe investeringen betalen? Er staan geen grote besparingen tegenover. En nieuwe belastingen zijn al helemaal niet aan de orde. Hoe kan zoiets?

De regering doet de rekening kloppen met enkele boekhoudkundige ingrepen. De facturen voor de bouw van ziekenhuisinfrastructuur wordt vanaf volgend jaar opgedeeld in jaarlijkse schijven. Zo vermijdt de regering dat ze grote investeringen in één keer in de boekhouding moet inschrijven, maar geleidelijk aan kan invoeren (zie ook onder). "Geen schijnmanoeuvre", maakt minister-president Geert Bourgeois (N-VA) zich sterk.

Tegelijk wordt ook het budget voor Oosterweel, het project dat de Antwerpse verkeersknoop moet ontwarren, opnieuw buiten de tabellen gehouden. Vraag is of Europa hiermee zal instemmen. Die wil dat grote investeringen niet langer over verschillende jaren worden uitgesmeerd. Tommelein verwacht geen bezwaren meer. "Eurocommissaris Marianne Thyssen zegt dat er meer moet geïnvesteerd worden in infrastructuur, wel dat doen we dan ook."

Solide berekening?

Het tekort smelt zo als sneeuw voor de zon, waardoor er dus slechts 223 miljoen euro overblijft. Om die weg te werken neemt de Vlaamse regering evenmin diepgaande maatregelen. De grootste hap komt nog van de inkomsten van de kilometerheffing die nog niet waren meegeteld. Dat levert 108 miljoen euro op, al bijna de helft van het te zoeken bedrag.

Maar hoe solide is die berekening? Dit jaar vielen de inkomsten van de nieuwe verkeersbelasting lelijk tegen. Er kwam 80 miljoen euro minder binnen dan voorzien. De regering onderzoekt nu wel de oorzaken, maar hoe zeker is ze dat ze volgend jaar niet opnieuw haar broek scheurt? Schuift ze de kosten zo niet voor zich uit?

Een gelijkaardig verhaal bij de kinderbijslag. Die wordt volgend jaar niet aangepast aan de levensduurte, waardoor de regering 24 miljoen bespaart. Die indexsprong was aangekondigd om de overgang naar het nieuwe systeem van kinderbijslag te betalen. Alleen, dat systeem gaat pas in vanaf 2019. Toch belandt het bedrag nu al in de tabellen. "Een boekhoudkundige kwestie", minimaliseert Bourgeois. Feit is: tegen eind van de legislatuur moet dat geld er zijn.

Daarnaast worden de budgetten voor de departementen volgend jaar niet geïndexeerd, wat 44 miljoen opbrengt. De minister-president verwijst naar de theorie van begrotingsprofessor Wim Moesen (KU Leuven). "Als je je uitgaven niet aanpast aan de economische factoren, dan bespaar je vanzelf."

Voor de rest wil de Vlaamse regering bepaalde subsidies verstandiger inzetten. Wie dakisolatie plaatst, krijgt vandaag een dubbele beloning: een premie bij aankoop en een fiscale aftrek achteraf. Tegen begin volgend jaar moet een van de twee verdwijnen. Ook wordt het mes gezet in subsidies voor bedrijven die laaggeschoolde jongeren aanwerven. In plaats daarvan wordt er ingezet op werkervaring en stages, in een systeem dat bevoegd minister Philip Muyters (N-VA) al eerder op poten zette. De ingreep levert 10 miljoen op. Met nog wat 'efficiëntiewinsten' links en rechts wordt het geheel sluitend gemaakt.

De begroting is zo in evenwicht, wat een van de prioriteiten is van deze regering. Er wordt ook geïnvesteerd, waardoor het motto van 'snoeien om te groeien' lijkt op te gaan. Maar is alles ook waterdicht? Bourgeois maakt kwistig gebruik van boekhoudkundige handigheidjes. Hij zet daarmee een traditie voort die al door zijn voorganger Kris Peeters (CD&V) was ingezet. Maar net als toen geldt: echt gedurfde keuzes zitten er niet tussen.