Verzameld werk van James Ensor in Los Angeles
Het heeft bijna dertig jaar geduurd maar het meesterwerk van James Ensor, De intrede van Christus in Brussel in 1889, is in Los Angeles weer verenigd met zestig andere topwerken van zijn hand uit het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen KMSKA. Een unieke gebeurtenis.
De tentoonstelling The Scandalous Art of James Ensor opende gisteren haar deuren in het vermaarde J. Paul Getty Museum in Los Angeles. Dat museum kocht in 1987 De intrede van Christus in Brussel aan, dat tot 1983 in het KMSKA had gehangen. Daar was het omringd geweest door tientallen andere Ensors. In kunstkringen was de consternatie toen groot omdat de Belgische overheid er niet in was geslaagd voldoende fondsen bijeen te brengen om het magistrale werk in eigen land te houden.
Alleen al door zijn enorme afmetingen - 2,6 bij 4,3 meter - zal De intrede van Christus het Getty Museum nooit meer verlaten. Maar zo'n zestig werken van Ensor hebben nu de reis van Antwerpen naar Los Angeles gemaakt, zodat ze tijdelijk weer verenigd zijn met het 'moederschilderij' - een gebeurtenis die gerust uniek genoemd mag worden.
James Ensor (1860-1949) schilderde het gigantische doek in 1888. Het beeldt een groteske stoet uit van soldaten, carnavalsfiguren, politici en katholieke hoogwaardigheidsbekleders, met in het midden een onooglijke Christus die verdacht veel op Ensor zelf lijkt. Voor Ensor was het de ultieme satire op koning en kerk, politieke doctrines, massabewegingen en kunstkliekjes. Ensor zag zichzelf als de nieuwe artistieke, onbegrepen Messias.
De zestig bruiklenen uit KMSKA - dat tot en met 2017 gesloten is - worden aangevuld met werk van Ensor uit het Museum voor Schone Kunsten van Gent, het Getty Museum zelf, het MoMA in New York en het Art Institute of Chicago, waar de expositie later naar doorreist, evenwel zonder De intrede van Christus.
In totaal geven honderd schilderijen en tekeningen een fascinerend beeld van de evolutie die Ensor heeft ondergaan in nauwelijks vijftien jaar tijd, van 1877 tot 1891. Ze tonen haarfijn aan hoe de meester van Oostende - geniaal of gek of allebei - vanuit een hoogstpersoonlijk realisme tot zijn grove, rauwe en satirische werken met maskers en skeletten kwam.
The Scandalous Art of James Ensor tot 7 september in Getty Museum, Los Angeles. www.getty.edu