'Regering moet Nationale Bank betalen voor cijferwerk'

Cijfers en statistieken zijn niet meer weg te denken uit het politieke debat. Leverancier van die gegevens is veelal de Nationale Bank van België (NBB). Momenteel verzamelt de dienst statistiek van de NBB al de cijfers in verband met de rekeningen: ze berekenen het budgettaire tekort, de schuldgraad, enzovoort. Die statistieken analyseren ze ook. Dat gebeurt zo sinds oud-gouverneur van de NBB Fons Verplaetse in de jaren negentig de nationale rekeningen transfereerde van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) naar de NBB.

"Cijfers genereren macht", zegt een expert. "Het is cruciaal de officiële statistieken in handen te hebben, te analyseren en de toon bepalen. Zeker in het kader van lastige begrotingsbesprekingen, zoals nu."

Maar de Europese Centrale Bank (ECB) ziet dat anders. Volgens de ECB is het bijhouden van allerhande statistieken en rekeningen niet de kerntaak van een nationale bank, staat in een advies aan de NBB. Alleen in België en in Chili houden nationale banken zich hiermee bezig. Europa zou liever hebben dat de NBB zich focust op haar eigenlijke taak: het bewaken van de banken.

De ECB laat de deur evenwel op een kier. De NBB moet niet per se met haar statistische activiteiten stoppen, maar dan moet ze ze wel betalend maken. In dat geval zou de NBB, een staatsinstelling, door diezelfde staat betaald worden om haar statistieken bij te houden.

Niet onlogisch

Gouverneur van de NBB Luc Coene en de regering proberen momenteel tegemoet te komen aan de eisen van de ECB en werken daarom aan een voorontwerp. Dat bevestigt het kabinet van vicepremier Johan Vande Lanotte (sp.a), die bevoegd is voor de nationale rekeningen. "De kennis van de statistieken ligt bij de bank en om aan de eisen van Europa te voldoen, zullen we in de toekomst inderdaad de bank moeten betalen voor die diensten", zegt de woordvoerster van de vicepremier.

Na de zesde staatshervorming zal het NIS versterkt worden. De gewesten zullen vertegenwoordigers krijgen binnen het instituut, onder meer om op de vragen van Eurostat, het statistische bureau van de Europese Unie, te antwoorden. Dus het zou niet onlogisch zijn om de nationale rekeningen opnieuw onder te brengen bij het NIS.

Het lijdt geen twijfel dat de gewesten graag zouden hebben dat de rekeningen ressorteren onder een orgaan waarin zij zetelen. De gewesten klagen immers al jaren dat zij geen stem hebben binnen de NBB, dus een terugkeer van de nationale rekeningen naar het NIS zou hen meer transparantie over de cijfers geven.

Maar het is hoogst twijfelachtig of dat zal gebeuren. "De statistieken wegtrekken bij de bank zou fout zijn", zegt een bron binnen de NBB. "Mensen die dat voorstellen en steunen hebben weinig begrepen van de coherentie van het huidige Belgische systeem. Alles hangt af van een onafhankelijk centraal orgaan: niemand kan dat beter organiseren dan de Nationale Bank", klinkt het.

Meer te verdienen

Een andere bron bij de bank bestempelt het behoud van de statistische activiteiten echter als 'abnormaal'. "Het is toch onzin dat de bank de analyse van zijn eigen statistieken kan doen. Maar zoals altijd is het een geldkwestie: bij de bank verdienen de statistici veel meer dan bij het NIS." Een statisticus bij de NBB zou zelfs twee tot tweeënhalf keer zoveel verdienen als eentje bij het NIS, dat afhangt van de FOD Economie.

Noch gouverneur Luc Coene, noch Norbert De Batselier, hoofd van statistiekdienst van de NBB, wilden commentaar geven. "De discussie is niet nieuw, we moeten bepalen welke nieuwe statistische opdrachten betalend worden", zegt De Batselier.