Laatste kans voor Cyprus
Cyprus stemde gisteren op de valreep in met de oprichting van een solidariteitsfonds. Het mes staat het eiland nu echt op de keel en dit weekend wordt er verder naar oplossingen gezocht.
De ministers van Financiën van de eurozone buigen zich zondagavond verder over hoe Cyprus uit het diepste dal te halen. Het land moet tegen dan een akkoord hebben bereikt met de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds over de precieze voorwaarden van een noodlening van 10 miljard euro. Zo niet dreigt het bankroet. Gisteren werden alvast de eerste stappen gezet met het akkoord over het solidariteitsfonds dat de basis moet vormen voor de uitgifte van noodleningen. Ook werd er via een bijzonder kapitaalwet voor gezorgd dat er geen bank run zal ontstaan de dag dat de banken op het eiland weer de deuren openen.
De hele eurozone is in de ban van wat zich op het eilandstaatje afspeelt. Volgens de meeste waarnemers is de kans evenwel klein dat een crash van Cyprus de hele eurozone mee in de val sleurt, al zal sinds 2008 niemand nog het scenario van een ongecontroleerde 'meltdown' durven weglachen.
Het bruto binnenlands product van Cyprus, 18 miljard euro, is kleiner dan dat van de provincie Limburg. De opgetelde spaardeposito's, 68 miljard euro, zijn vergelijkbaar van de inlagen bij één grote Belgische bank.
Hoe klein Cyprus ook mag zijn de vergelijking met de val van Lehman Brothers eind 2008 is nooit ver weg. De Amerikaanse autoriteiten die toen beslisten om de Wall Streetbank te laten zinken, hadden nooit kunnen vermoeden welke verwoestende keten van gebeurtenissen ze daarmee in gang zetten.
Domino-effect
Het domino-effect liep toen via de banken. Hun onderlinge leningen droogden op, omdat de banken elkaar wantrouwden. Zo veroorzaakte de crash van Lehman een infarct van het hele financiële stelsel.
Kan Cyprus een Lehman zijn voor de eurozone? Beleggers reageerden in elk geval verontrust nadat ING bekend maakte voor 900 miljoen euro bloot te staan aan risico's die met Cyprus te maken hebben. "Het gaat vooral om leningen aan bedrijven die geregistreerd staan op het eiland, maar waarvan het onderpand in het buitenland ligt", probeerde ING te sussen.
De risicoblootstelling van de Belgische banken is heel beperkt, zo blijkt uit cijfers van sectorfederatie Febelfin. De openstaande vorderingen van alle Belgische banken samen op Cyprus kwamen eind september uit op slechts 241 miljoen euro en zijn sindsdien wellicht nog afgebouwd, meldt Febelfin.
Het grote verschil met 2008 is dat de Europese Centrale Bank klaar staat om elke brand meteen te blussen. Mocht het in Griekenland, Spanje of Italië tot een bank run komen, dan zal de ECB de geldkraan volledig opendraaien om een liquiditeitsinfarct zoals in 2008 te vermijden.
De psychologische en politieke gevolgen baren meer zorgen. Er zijn mogelijk onherstelbare wonden geslagen, die in de toekomst onheil kunnen veroorzaken. Eens te meer heeft de eurogroep, het overlegorgaan van de ministers van Financiën van de eurozone, een slechte beurt gemaakt.
Haar geklungel bij de redding van een ministaat doet serieuze twijfel rijzen over de capaciteit van Europa om een crisis in een groot land als Italië en Spanje in goede banen te leiden.
Niet eeuwig solidair
De eurogroep zette ook het broze vertrouwen van de burgers in het Europese project op de helling. Na de val van Lehman Brothers kregen zij de garantie dat alle spaardeposito's tot 100.000 euro gewaarborgd zijn. Vorige week stemde de eurogroep in met een Cypriotische taks op spaartegoeden van minder dan 100.000 euro. De Europese depositogarantie blijkt daardoor plots veel minder waard dan politici de burgers hebben doen geloven.
De slechte aanpak van de Cypruscrisis doet ook de twijfels verder toenemen over de houding van de noordelijke lidstaten. Kunnen die nog voldoende solidariteit opbrengen voor crisislanden in Zuid-Europa?