Jaar na doortocht orkaan droogt financiële hulp van westerse landen op, maar nood blijft gigantisch

Birma wacht op heropbouw

Een jaar geleden kwamen in de Irrawaddydelta in Birma 140.000 mensen om toen de orkaan Nargis toesloeg. De nood is nog steeds hoog, maar tal van westerse landen willen geen fondsen verstrekken aan het dictatoriale regime, waartegen al jaren sancties gelden.

door Catherine Vuylsteke

RANGOON l De orkaan maakte ook 2,4 miljoen mensen dakloos, driekwart van alle medische posten werd verwoest, de helft van de scholen raakte vernield. Bovendien kwam de hulpverlening wraakroepend traag op gang. Oxfam hekelt nu de gigantische schuldenlast van veel burgers en Human Rights Watch neemt de vervolging van hulpverleners op de korrel.

Hoewel de omvang van de ramp volgens hulpverleners in alle opzichten vergelijkbaar was met het effect dat de tsunami op de ergst getroffen gebieden had, duurde het vlot een maand vooraleer de internationale gemeenschap werd toegelaten in Birma, en tot op heden vrezen de meeste organisaties dat ze van de ene dag op de andere weer het land uit kunnen worden gezet.

Daartoe genoodzaakt door het uitblijven van externe hulp probeerden tal van boeddhistische kloosters alsook plaatselijke organisaties en vooraanstaande intellectuelen in de dagen en weken nadat Nargis had toegeslagen om zelf enig soelaas te bieden. Dat werd hen evenwel niet in dank afgenomen. Ten minste 21 mensen werden om die reden gearresteerd in de maanden na de ramp en vervolgens tot onwaarschijnlijk lange celstraffen veroordeeld. Zo kregen twee journalisten twee en zeven jaar effectief omdat ze overlevenden van de ramp naar Rangoon hadden gebracht om getuigenis af te leggen voor het Internationale Rode Kruis.

Wachten op proces

Een man die als migrant had gewerkt in Maleisië en met zijn zuurverdiende geld naar huis ging om er de slachtoffers te helpen, kreeg zeventien jaar cel. Tal van anderen, zo schrijft Human Rights Watch in een communiqué naar aanleiding van de eerste verjaardag van de ramp, wachten nog op hun proces.

Uiteindelijk slaagden de internationale hulporganisaties er vanaf juni in om bijstand te verlenen aan vele honderdduizenden mensen, zij het dat de helft van de mensen die door Nargis dakloos werden gemaakt, nog steeds in een tijdelijk onderkomen zit dat geenszins geschikt is voor de komende moesson. Wel moest de hulp worden gecoördineerd via de Birmese ambtenarij, die niet alleen berucht traag maar ook erg corrupt is en een ingewikkeld systeem van vergunningen hanteert die nodig zijn om zich te kunnen verplaatsen.

Hoewel de meeste organisaties zeggen dat de hulp uiteindelijk wel ter plaatse is geraakt, staan de meeste westerse donoren nu weigerachtig tegenover het verstrekken van nieuwe fondsen voor de heropbouw in. Aan de ene kant willen ze geenszins versleten worden voor geldschieters van een van de repressiefste regimes ter wereld en tegelijk vrezen ze voor het afleiden van de hulpgelden naar corrupte functionarissen. Gisteren werd de fondsenwerving voor de heropbouw afgesloten, maar volgens de Britse organisatie Oxfam werd slechts twee derde van de nodige 519 miljoen euro gevonden.

Akkerland vernield

Aan de ene kant hebben meer dan 800.000 mensen nog steeds voedselhulp en drinkwater nodig, maar tegelijk is het erg belangrijk dat nu begonnen wordt met de heropbouw. Meer dan 600.000 hectare akkerland werd vernield en volgens Oxfam zadelde dat talloze families met een gigantische schuldenlast op. Zij verloren immers hun oogsten, terwijl ze die in veel gevallen al hadden gebruikt als onderpand voor overbruggingsleningen.

Een ander probleem is het trauma en de gebrekkige ondersteuning van slachtoffers. Birma beschikte op zich al niet over een goede medische infrastructuur maar door de ramp hebben honderdduizenden mensen psychologische bijstand nodig. Velen zagen immers hun familieleden voor hun ogen sterven. "Men zegt altijd dat de Birmezen zeer veel doorzettingsvermogen hebben", aldus de woordvoerder van Care in een gesprek met Reuters, "maar het valt ons toch op dat het aantal mensen met psychische problemen gigantisch is toegenomen, terwijl er nauwelijks adequate hulp is."

n De orkaan Nargis maakte 2,4 miljoen Birmezen dakloos. Het dictatoriale regime maakte het hulpverleners uiterst moeilijk en een jaar later hebben 800.000 mensen nog steeds voedselhulp en drinkwater nodig.