Lang leve onszelve!

Wat leven we toch in een prachtig land, vooral voor cultuurliefhebbers. Ik zeg het nog maar 's even, want naar verluidt zijn er mensen op deze wereld die daar wel 's aan twijfelen, inlanders voornamelijk. België, een prachtig land? Nie zwanzen hein, Kruismans! En toch. Als je over Belgische media en cultuur in het buitenland begint, kijken ze je met open ogen en zelfs bewondering aan. Vorige week nog in Parijs, na een zeer Belgisch debat, blies ik enkele Fransen met de hulp van een goed glas wijn gewoon van hun sokken. Verdomd als het niet waar is.

Weet u wel dat wij in België zo'n twintig televisiezenders hebben? Wij hebben twee cultuurprogramma's op twee zenders die alletwee Radio 1 heten en die tegelijkertijd worden uitgezonden, Joos heet het ene en Culture Club het andere. Wij hebben twee immens grote boekenbeurzen per jaar, één in Brussel en eentje in Antwerpen. Wij hebben een dagelijks cultuurprogramma van 45 minuten, 50 degrés nord heet dat, uitgezonden door Arte België en dan spreek ik nog niet over Cobra TV op Canvas. Twee radiozenders zenden 's avonds opera's uit van over de hele wereld. Op hetzelfde moment kan je dus gewoon uit twee opera's kiezen, gratis. En nu gij weer, en patron nog een vin rouge.

De Fransen keken me respectvol aan en één dame dorst nog te zeggen: Oui quand même, u moet wel een ongelooflijke Belgische minister van Cultuur hebben. Madame, wij hebben geen Belgische minister van Cultuur. Excusez-moi!? Neen madame, wij hebben TWEE ministers van Cultuur. Eentje voor de Nederlandstalige en eentje voor de Franstalige cultuur. Die hebben samenwerkingsakkoorden afgesloten met Mongolië, Estland, Andorra, Buthan, maar niet met elkaar. Er wordt wel al veertig jaar over gesproken. Belgische cultuur, het is er natuurlijk wel, maar officieel bestaat dat niet. En dat van dat rijke culturele aanbod in de media weten de Belgen zelf niet eens. Want de media werken amper samen met die van de andere kant. In Zwitserland kan dat wel, bij ons blijkbaar niet. En dus kijken de Franstaligen enkel naar grote broer Frankrijk en de Vlamingen kijken al lang niet meer naar Nederland maar enkel naar hun eigen navel en die noemen ze dan Thuis, Familie of De Pfaffs. Patron, nog een vin rouge en geef mevrouw ook iets, ze kan het blijkbaar wel gebruiken.

De jaren 70, een mens kan het zich amper nog voorstellen. Op vrijdagavond, haartjes fris gewassen, pyjama aan, keek meer dan een derde in Vlaanderen naar de vragen van Berend Boudewijn en de hamsters van Fred Oster. Dat was altijd lachen. Kwam er weer zo'n vent met een vet Maastrichts accent in beeld met de mededeling 'Nou en deze hamster heb ich dus Imca Marina genoemd'. Een hamster die Imca Marina heette, kijk, daarvoor alleen al zaten we voor de buis. En had ik Willem Ruys al vermeld? 'Pierre, wat zit er in de kasten!!!' Ja maar, een mens moet er toch maar opkomen. En André van Duin met Flip Fluitketel en de Dik Voormekaar Show op radio en tv, en Te land, ter zee en in de lucht. Achteruit racen met gammele Dafjes, eat your heart out YouTube! Flauwekul werd het toen ook al genoemd, hersenloos amusement. Tuurlijk was het dat. Maar dat hersenloos amusement vormde wel een naadloos opstapje naar Noord-Zuid met Mies Bouwman en Johan Anthierens en het Simplisties Verbond van Koot en Bie, en de pure camp van Sjef van Oekel en alle andere ongein van Wim T. Schippers. Dankzij het hersenloos amusement kwamen we vanonder onze eigen kerktoren gekropen en stopte onze wereld niet aan de grens in Wuustwezel.

Des namiddags als Brussel Vlaams enkel ruis uitzond en de hamsters van Fred nog in hun kooitje zaten, werd er vlot geschakeld naar Des chiffres et des lettres op Antenne Deux, in de volksmond beter bekend als Rijsel. Daar kregen we ook La chasse au trésor met de Franse geheim agent Philippe de Dieuleveult. Zondagmiddag was dan weer voorbehouden voor moeder en vader die smulden van Jacques Martin met zijn ellenlange Dimanche Martin. Jacques kwam pontificaal van de trap - naarmate de jaren vorderden nam deze scène trouwens meer en meer tijd in beslag - het publiek riep en masse Incroyable mais VRAI! en we waren vertrokken voor meer dan drie uur hersenloos amusement. Maar dat vormde wel een naadloos opstapje naar programma's als Apostrophes van boekenmens Bernard Pivot en vreemde wezens als Serge Gainsbourg. Dankzij het hersenloos amusement kwamen we vanonder onze eigen kerktoren gekropen en stopte onze wereld niet aan de grens in Rekkem.

Wat zou het fijn zijn, een echte Arte België, niet zo'n bijhuisje van de Fransoos en den Duits. Of maak er eigenlijk maar meteen een Arte Benelux van. Op donderdagavond een culturele talkshow vanuit het Flageygebouw in Brussel met Phara de Aguirre en Christophe Deborsu. Ieder spreekt zijn eigen taal, alles wordt ondertiteld. Alle grote buitenlandse sterren willen langskomen want ze weten dat ze hier met één interview voor één keer hun Vlaamse en Franstalige fans bereiken. Op vrijdagavond doen we het nog 's over met de Nederlanders. Jeroen Pauw en Birgit Van Mol ontvangen in Amsterdam Herman Finkers en Dimitri Verhulst, Kommilfoo en Anouk. Iedereen wil komen want ze weten dat ze hier in één klap hun Vlaamse en Nederlandse fans bereiken. Fransen en Duitsers bewijzen met hun Arte al jaren dat het kan. In West-Vlaanderen maken ze probleemloos regionale televisie samen met die van Doornik, Rijsel en Zeeuws-Vlaanderen. Op Belgisch niveau is het blijkbaar niet opportuun. Stel je voor dat Belgen naar dezelfde infoprogramma's over pakweg geldstromen naar Wallonië zouden kijken, of naar dezelfde politieke interviews! Sommige van onze politici mogen er gewoon niet aan denken.