Hartje zomer in hart van 't stad

'Antwerpen 93, Culturele Hoofdstad van Europa kun je beschouwen als de nuleditie van Zomer van Antwerpen", zegt organisator Patrick De Groote. "Toch het deeltje dat ik destijds voor mijn rekening heb genomen. Ik mocht er de leemte vullen tijdens de zomermaanden, op plekken die iets minder voor de hand lagen. Dat bleek zinvol, niet iedereen was op vakantie."

Toch kwam de eerste editie van Zomer van Antwerpen wat moeizaam op gang. "We zaten natuurlijk met de erfenis van Antwerpen 93", herinnert De Groote zich. "Dat was groots opgezet, met veel middelen. In 1995 moesten we het met heel wat minder doen. Bovendien was een bijkomende moeilijkheid: theatergezelschappen overtuigen. Daar zie ik nu een ommezwaai van 180 graden. Ik krijg meer voorstellen dan ik er kan plaatsen. Zowel van gevestigde gezelschappen als van jonge groepen. Sommigen willen niet anders meer dan op locatie werken."

De eerste editie lokte zo'n 47.600 bezoekers naar de Zomer van Antwerpen. Vorig jaar waren dat er 293.000. Nochtans gebeurt dat tegenwoordig zonder reuzen, olifanten of arenaspektakels. De Groote: "Wij vertrekken nooit vanuit de capaciteit van een opvoering, maar vanuit de totale capaciteit. Elke voorstelling moet een potentieel publiek van 6.000 mensen kunnen trekken. Afhankelijk van de verschillende karakteristieken bekijken we de ideale capaciteit per dag. En zo kan het dat de ene voorstelling een maand lang elke avond wordt opgevoerd en een andere maar een week.

"Tegelijk streven we naar een goede mix van publiek. Tegenwoordig ontvangen we grote theaterliefhebbers maar ook mensen die tijdens het seizoen nooit een theater binnenstappen. Dat vind ik mooi. Volgens mij doet het verschil tussen grote en kleine voorstellingen er niet toe. Voor mij loopt dat allemaal wat door elkaar. Wat er tijdens die reuzentoestanden met het publiek gebeurde, is in feite exact hetzelfde als wat elke andere goede voorstelling doet. Ze raken de mensen, die dat gevoel na afloop hopelijk ook mee naar huis nemen."

Tijdens de voorbije edities leerde De Groote ook rekening te houden met die diversiteit van het publiek. "Binnen het culturele veld durft men al eens uitgaan van premissen. Dat iedereen zou weten wie Karl Marx is, of William Shakespeare. Terwijl een aantal mensen die laatste allicht alleen maar kennen uit de filmwereld en niet als theaterauteur. Daarnaast krijgen we steeds vaker te maken met bezoekers die niet zijn opgegroeid in de context van de westerse cultuur. Zij hebben vaak andere referenties. Boeiend, om met al die achtergronden rekening te houden."

Boksclub

Tegelijk zorgt die brede doelgroep ook voor een permanente alertheid. "Elk jaar leggen we bezoekcijfers en publieksonderzoeken naast de demografische gegevens van de stad. Zo is een tijdje terug gebleken dat we jongeren en mensen met migratieachtergrond missen. Dat proberen we bij te benen."

Wat hij ons zou aanraden? "Ik ken jullie dromen en wensen natuurlijk niet. Maar om een beeld te krijgen van wat Antwerpen is en wat erover verteld kan worden, nodig ik jullie uit in de Zomerfabriek. Het is een verzamelplek voor jonge urban sporters en dancers. Ook de voorstelling Rumble in da Jungle in een echte boksclub, over de zoektocht van Afro-Amerikanen naar hun roots en gelijke rechten, is volgens mij een goede toekomstvoorstelling. En je kunt het maar moeilijk indelen onder concert, theater of sport."

Voor de twintigste editie staan ook enkele oude bekenden op het programma. "Ook theatergezelschap De Roovers viert dit jaar zijn twintigste verjaardag. Speciaal voor de Zomer van Antwerpen hernemen zij hun allereerste locatievoorstelling Van de brug af gezien in de haven. En Romanès Cirque Tzigane, het enige zigeunercircus in Europa, komt voor een derde keer met een eigen tent en niet minder dan 35 familieleden."

In de perstekst staat het festival omschreven als een zomer voor iedereen. Een knipoog naar de gesneuvelde stadsslogan? "Dat basisconcept stond al centraal tijdens de allereerste editie in 1995", zegt De Groote. "Ik ben politiek naïef, ik heb nooit een CD&V- of sp.a-programma samengesteld. Dus dit jaar ook geen N-VA-editie. We proberen zo breed mogelijk te denken. En er is zoveel te doen dat iedereen zijn eigen programma kan samenstellen."

De Zomer van Antwerpen start vandaag en loopt tot 31 augustus. www.zva.be