Bankenwet is bouwvergunning op rand van vulkaan
Ivan Van de Cloot is hoofdeconoom van Itinera, executive professor aan de Antwerp Management School en auteur van Roekeloos. Over banken en politiek.
Europa temt banken (nog) niet, schreef deze krant over het lauwe compromis en wetsvoorstel in het Europees Parlement inzake het inperken van risicogedrag bij grootbanken (DM 26/5). In de toekomst wordt veel overgelaten aan het inzicht van de toezichthouder om in te grijpen als een bank te veel risico neemt.
Dit lijkt wel erg naïef, gezien de complexiteit van het huidige financiële stelsel en de praktijkervaring die talloze landen opdeden met het kolossale tekortschieten van het toezicht enkele jaren geleden. Nog frappanter is dat bij het opwerpen van muren tussen trading en spaarbankactiviteit landen zoals Groot-Brittannië en zelfs de VS wel initiatieven nemen die Europa weigert. De realiteit is dat door die weigering de complexiteit van de regulering enorm toeneemt, wat uiteraard veel gelegenheden geeft voor de grootste jongens om lacunes uit te buiten.
Het wordt ook eens tijd dat men inziet dat dit geen verhaaltje van linkse versus rechtse partijen is, als zelfs de Franse Parti Socialiste grote inspanningen doet om de Franse grootbanken uit de wind te zetten. Uitgerekend zij die nu klagen over te complexe regelgeving hebben zelf, met hun lobbywerk voor uitzonderingsregels, voor die complexiteit gezorgd. En grootbanken die vandaag krokodillentranen plengen voor de lage rentevergoeding die klanten krijgen op de spaarboekjes, hebben eerst jarenlang bij de Europese Centrale Bank aangedrongen op... renteverlagingen.
Wanneer Joris Luyendijk zegt dat er "niets" gebeurt, dan is dit misschien wel een retorische overdrijving, maar fundamenteel is het antwoord dat onze beleidsmakers nu op Europees niveau formuleren helemaal niet op maat van de ernst van de grootste crisis sinds de jaren 1930. Het momentum voor waardige hervormingen is voorbij, verzuchtte Philippe Lamberts (Ecolo) in de krant, en het is onthutsend vast te stellen dat dit voor een belangrijk stuk te wijten is aan lidstaten zoals Frankrijk en Duitsland, die er nooit in slaagden om voorbij de kortzichtige belangen van hun eigen financiële instellingen te kijken.
Even voorspelbaar is dat vanaf nu ingepraat zal worden op beleidsverantwoordelijken om over te gaan tot blinde versoepelingen in de financiële regelgeving. De nieuwe financiële infrastructuur staat er nog maar pas; toch leert de geschiedenis dat de piramidebouwers hun zuur stelselmatig zullen injecteren om ze opnieuw zwakker en zwakker te maken. Het ware wijzer geweest op die zwakke weerstand van het beleid tegen praatjesmakers te anticiperen door eenvoudigere regelgeving die minder makkelijk te ondermijnen valt.
We lijden aan gebrekkig risicomanagement op beleidsniveau, waarbij men bar slecht omgaat met de kans op een volgende crash. Die kan volgend jaar komen, pas binnen tien jaar maar evengoed volgende maand.
Vroeg of laat keert het momentum voor een strengere bankenwet dus terug, zou je met de nodige zin voor cynisme kunnen zeggen. Als het weer te laat is.
Het standaardantwoord op de onzekerheid is de mogelijkheid op een crash gewoon te negeren. Zoals we volop bezig zijn te doen. Het is zoals een vergunning geven om op de rand van de vulkaan te bouwen, omdat alleen maar doemdenkers geloven dat de volgende uitbarsting nakend is.