Een oorlog tekent ook de overlevenden
familiefilm
de tweeling HHIII
Regie: Ben Sombogaart
Brussel
Eigen berichtgeving
Jan Temmerman
Na een aantal succesrijke jeugd- en familiefilms, zoals Het Zakmes en Abeltje, heeft de Nederlandse regisseur Ben Sombogaart nu met De Tweeling, gebaseerd op de gelijknamige bestseller van Tessa de Loo, zijn eerste 'volwassen' speelfilm afgeleverd.
De tweeling uit de titel, Lotte en Anna, wordt in Duitsland geboren, waar de zusjes in het midden van de jaren twintig op zesjarige leeftijd van elkaar gescheiden worden na de dood van hun vader. Anna zal verder grootgebracht worden in een arm Duits boerengezin, terwijl Lotte bij meer gegoede, Nederlandse familieleden terechtkomt. Beide meisjes groeien op in het door hun respectieve omgeving gevoede idee dat ze elkaar maar beter kunnen vergeten. Toch zullen ze elkaar opnieuw zoeken en ook vinden, maar de oorlogsdreiging rukt hen opnieuw uit elkaar. Later zal Lotte zich verloven met de joodse David, terwijl Anna trouwt met de SS'er Martin. Geen van beide mannen overleeft de Tweede Wereldoorlog. Vele decennia later ontmoeten de inmiddels bejaarde zussen elkaar opnieuw in een kuuroord in Spa.
De opzet van boek en film is behoorlijk ambitieus, want aan de hand van twee persoonlijke levensverhalen wordt tegelijk ook een belangrijk deel van de geschiedenis van Duitsland en Nederland verteld. De ontmoeting tussen beide 'oorlogsweduwen' fungeert daarbij als een soort raamvertelling, van waaruit diverse episodes uit hun persoonlijk leven maar dus ook uit de Geschiedenis met een grote G via allerlei flashbacks de revue passeren. De verbitterde Lotte verwijt haar zus 'medeplichtigheid', maar Anna bijt van zich af. Ja, er waren in Duitsland wel degelijk goedgelovige mensen die 'het niet geweten hebben' hoe zich een Holocaust aan het voltrekken was. En trouwens, waarom hebben zij die het, buiten Duitsland, dan blijkbaar wél wisten het allemaal laten gebeuren?
Boek en film zorgen dus voor enkele kritische kanttekeningen bij de 'morele' superioriteit die het 'verontwaardigde' Nederland sindsdien tegenover Duitsland tentoon bleef spreiden, terwijl deze kroniek van scheiding en verlangen, schuld en onbegrip, wroeging en vergeving eveneens duidelijk maakt dat een oorlog ook het leven van de overlevenden kan vernietigen. Tegelijk roept het verhaal ook nog vragen op over zaken zoals familiebanden en lotsbestemming. Wat zou er bijvoorbeeld met Lotte gebeurd zijn als zij en niet haar zusje Anna in Duitsland was gebleven?
Met De Tweeling heeft regisseur Sombogaart in feite opnieuw een erg degelijke familiefilm afgeleverd, bedoeld voor het grootst mogelijke publiek, maar dit keer dan wel over een volwassen en historisch en tegelijk nog steeds actueel onderwerp.
Regisseur Ben Sombogaart brengt een historisch en tegelijk nog steeds actueel onderwerp