'Het leger loopt op zijn tandvlees'
De legervakbonden trekken aan de alarmbel. Dat militairen in tijden van besparingen nu ook worden ingezet in gevangenissen, doet de wenkbrauwen fronsen.
Veertig militairen bereidden zich gisteren in Spa voor op 'Operatie Homeland'. Ze stonden op het punt collega's af te lossen bij bewakingsopdrachten in Brussel en elders in het land. Maar dan kregen ze te horen dat ze in de gevangenissen van Vorst, Sint-Gillis en Lantin werden verwacht om stakende cipiers te vervangen. Het gaat immers om een noodsituatie: door de staking komen basisrechten van gedetineerden in het gedrang.
Daar brengen de legervakbonden begrip voor op, maar ze stellen zich wel vragen. "Ik heb het gevoel dat wij worden gebruikt om het stakingsrecht van cipiers en politie te breken", zegt Edwin Lauwereins van vakbond VSOA. "Defensie mag niet worden gebruikt om sociale conflicten op te lossen." Hij hoopt dan ook dat er snel een sociaal akkoord voor de cipiers uit de bus komt.
Militairen hebben geen stakingsrecht, en worden daarom nogal makkelijk ingezet waar er noden ontstaan. "Ze zijn polyvalent, maar voor deze opdracht hebben ze geen enkele voorbereiding gekregen", zegt Yves Huwart van vakbond ACMP.
Minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) heeft ook zijn bedenkingen. "Dit weegt door voor Defensie", geeft zijn woordvoerder toe. "Wij hebben alle begrip voor de grieven van militairen, maar bij een opvordering zijn ze wettelijk verplicht om in te springen."
Paradox
De militairen vervangen de cipiers plichtbewust, maar met heel wat vragen. "Defensie loopt al op haar tandvlees. Wat is het volgende? Stakende postbodes vervangen? Of moeten we bij de volgende spoorstaking een opleiding volgen om de trein te besturen?", vraagt Lauwereins.
Het is dan ook een behoorlijk paradoxale situatie: nadat opeenvolgende regeringen sneden in het defensiebudget, worden militairen de laatste tijd almaar vaker ingezet. "Ook deze regering heeft bij het begin van de legislatuur zwaar bespaard op Defensie", zegt Sven Biscop (UGent). Onder meer de bewakingsopdrachten die de militairen sinds januari vorig jaar uitvoeren, hebben verschillende regeringsleden echter doen inzien dat er misschien beter toch niet te veel wordt bespaard.
Maar aangezien militairen vooral worden ingezet voor opdrachten die de hunne niet zijn, kaarten de bonden aan dat Defensie stilaan in de problemen komt met haar kernopdrachten. Om een bepaald aantal militairen 24 uur op 24 op straat in te zetten, is immers een veel grotere groep personeel nodig, zodat ze kunnen blijven roteren. Vandaag gaat het om 1.800 mensen.
Dezelfde redenering geldt voor buitenlandse operaties. Biscop: "Mij baart vooral de impact op de internationale operaties zorgen. We moeten onze engagementen kunnen blijven nakomen." Volgens een intern document komen 11 van de 44 buitenlandse missies in het gedrang. Vier zouden al geschrapt zijn.
Behalve een noodzaak aan investeringen leggen de bewakingsopdrachten en de opvordering door de gevangenissen nog een ander probleem bloot: een capaciteitsprobleem bij de politie. "Dit zijn immers taken die de politie moet kunnen uitvoeren", zegt Biscop. "Die zou voldoende reserve moeten hebben om met stakingen en andere noodsituaties om te gaan."