Commissie Kazakhgate wil eerste luik van soap afsluiten
Vervalste politieverslagen, de Staatsveiligheid die steken laat vallen en MR-coryfee Serge Kubla die erg hard zijn best doet voor zijn steenrijke buurman. De Oezbeekse miljardair Patokh Chodiev kreeg de Belgische nationaliteit in verdachte omstandigheden. De onderzoekscommissie Kazakhgate wil vandaag finale antwoorden.
Het moet de ontknoping worden van het eerste luik van de onderzoekscommissie Kazakhgate. Onder meer het Comité P, dat toezicht houdt op de politiediensten, de toenmalige chef van de Staatsveiligheid en voormalig MR-burgemeester van Waterloo Serge Kubla zullen vandaag aan de tand gevoeld worden. Voor de eerste keer komt een politicus in het vizier.
De centrale vraag: hoe kon de Oezbeek Patokh Chodiev, de centrale man in Kazakhgate, in 1997 Belg worden? Zijn naturalisatieaanvraag geraakte via het parlement vlotjes goedgekeurd, hoewel hij werd gelinkt aan de Russische maffia.
Kubla, die destijds de buurman was van Chodiev, zou een cruciale rol hebben gespeeld. De toenmalige burgemeester van Waterloo vroeg in een brief aan de voorzitter van de commissie Naturalisaties om Chodievs dossier "met bijzondere aandacht" te behandelen. Daarna schreef hij ook de Oezbeek en zijn medewerkster aan om hen op de hoogte te houden van de vorderingen.
Vervalst document
Wat meer is: Kubla kreeg in die periode van zijn buurman de toelating om een doorgangsweg over zijn terrein te gebruiken. De akte werd getekend op 10 december. Kostprijs voor Kubla: nul euro. Drie dagen later zouden de politiediensten van Waterloo een gunstig advies opstellen voor het naturalisatiedossier van Chodiev.
Dat advies van de politie is ook om andere redenen omstreden. Er circuleren verschillende versies. Ook een negatief advies, gedateerd op 20 december, opgesteld door een wijkagent, is terug te vinden. Dat maakte melding van informatie van de Staatsveiligheid: Chodiev heeft mogelijk banden met het "Russische milieu", waardoor verder onderzoek nodig is. Kubla zou ook via zijn chef druk hebben uitgeoefend.
Het Comité P heeft de voorbije weken de zaak verder uitgespit en komt vandaag meer uitleg geven. De conclusie is dat het document van de wijkagent meer dan waarschijnlijk vals is. De chronologie klopt niet. Het document maakte gewag van doodsbedreigingen aan het adres van Chodiev, terwijl die zich pas een jaar later voordeden. Bovendien wilde een andere politieman uit Waterloo het bewuste verslag voor 50.000 frank doorverkopen aan de entourage van Chodiev, zo blijkt uit het rapport van het Comité P. Het document zou als dreigmiddel zijn ingezet.
Zo komt er uitsluitsel in het gevecht dat de wijkagent en zijn overste, commissaris Michel Vandewalle, in de commissie uitvochten. Vandewalle sprak de versie van de wijkagent tegen en zwaaide bovendien met een tuchtverslag tegen hem. Is Kubla daarmee buiten schot? Neen, want het comité P maakt ook melding dat hij mogelijk druk heeft gezet bij het naturalisatiedossier van Chodievs vrouw. En dan zijn er nog de brieven die hij stuurde, en het gebruik van de buurtweg.
Informant
Blijft ook de vraag waarom de Staatsveiligheid niet ingreep. In het naturalisatiedossier staat dat er "geen opmerkingen" waren, terwijl de dienst op dat ogenblik al zes nota's had over Chodiev.
De Oezbeek had tussen 1998 en 2000 regelmatig contacten met de Staatsveiligheid. Was hij een informant en genoot hij een beschermde status? Dat werd in de commissie ontkend door Jaak Raes, de huidige chef van de Staatsveiligheid.
"Ofwel heeft de Staatsveiligheid steken laten vallen", stelt commissievoorzitter Dirk Van der Maelen (sp.a). "Ofwel moesten de zakelijke belangen worden veiliggesteld." In die periode had Chodiev ook de hand in een aantal omstreden projecten in Kazachstan. Een nieuw rapport van het comité I, dat toezicht houdt op de veiligheidsdiensten, moet eind deze maand opheldering brengen, maar vandaag al zal de toenmalige chef van de Staatsveiligheid Bart Van Lysebeth worden ondervraagd.