May wacht torenhoge factuur voor brexit

There ain't no such thing as a free lunch. Er is altijd iemand die de rekening krijgt voorgeschoteld. Bij de brexit is dat niet anders. Het Leave-kamp had zijn volgelingen een rozige toekomst voorgehouden, zonder die lastige Europese bemoeials zou het manna uit de lucht komen vallen. Het lijkt er evenwel op dat het enige wat voorlopig uit de lucht valt, een loodzware factuur is.

Volgens de Britse zakenkrant Financial Timeshangt aan die brexit een prijskaartje van - hou u vast - tussen de 40 tot 60 miljard euro. Die berekeningen worden niet bevestigd in de wandelgangen van het Europees Parlement, maar ze worden ook niet weggelachen. Integendeel, andere cijferaars komen tot dezelfde slotsom.

In de berekeningen zitten kostenposten als pensioenverplichtingen, staatswaarborgen, leningen en infrastructuurfondsen. Sommige van die verbintenissen zijn langlopend, enkele zelfs tot na de deadline voor de Britse uitstap die de brexit-onderhandelaars vooropstellen.

Het wordt bijgevolg een harde dobber voor premier Theresa May om haar landgenoten te vertellen dat hun onafhankelijkheid niet alleen een flinke duit zal kosten, maar dat een deel van de factuur ook voortloopt, zelfs na de herwonnen onafhankelijkheid.

21.000 wetten

Het plan van de Europese brexit-onderhandelaars is om tegen midden 2018 een deal te hebben over een Britse uitstap uit de Europese Unie. De echte uitstap zou dan in 2019 plaatsvinden.

Het wordt een juridisch huzarenstukje: liefst 21.000 Europese regels en wettelijke verbintenissen moeten herbekeken worden. En ook financieel is het dus allesbehalve eenvoudig. Het kostenplaatje tot 60 miljard euro zal op basis van onderhandelingen verder uitgezuiverd moeten worden, wat in regel neerkomt op een ouderwets rondje onderhandelen, als in de eerste de beste Marokkaanse soek.

Een woordvoerder van de Europese Commissie wou niet ingaan op de details van de factuur, maar hij herhaalde wat eerder al werd gezegd: "Groot-Brittannië heeft tijdens zijn lidmaatschap een aantal financiële engagementen op zich genomen die volledig gehonoreerd moeten worden. Zoniet blijven de andere lidstaten met de rekening zitten." Het wordt nog een harde dobber tussen diplomaten en technici, en vooral politici om tot dat definitieve akkoord te komen.

Daarenboven is het wachten op de activering van het beruchte artikel 50 door de Britten. Daarna kan de echte onderhandelingsagenda kan worden opgesteld. Maar ook op de Nederlandse, Franse en Duitse verkiezingen. Pas als deze achter de rug zijn, kunnen de echte tenoren aan tafel komen. Pas dan zal Theresa May weten met wie ze moet onderhandelen.

De strategie van Barnier

Het team van EU-onderhandelaars over de brexit staat onder leiding van de Fransman Michel Barnier. Die oud-minister en voormalig Europees commissaris voor de Interne Markt en Diensten reist al enkele weken de Europese hoofdsteden af om zijn aanpak toe te lichten.

Opvallend in zijn strategie is dat Europa eerst officieel afscheid wil nemen van de Britten, om in een tweede ronde nieuwe handelsbetrekkingen op te starten. Vertrekken van een propere lei dus. Dat impliceert echter ook: eerst afrekenen, om pas daarna terug aan tafel te gaan. Daarom dat die factuur van 60 miljard euro als een olifant in de kamer staat, en alle verdere stappen bezwaart.

De afrekening van 60 miljard euro is dan ook een bruto berekening die de discipelen van Barnier hanteren. Zij weten goed dat zo'n bruto berekening stevige deining veroorzaakt.

Naar verluidt is niet iedereen in Europa overtuigd van die aanpak. Een harde aanpak naar de Britten toe kan leiden tot een echt conflict: een juridisch dispuut kan jarenlang aanslepen, en de handelsbetrekkingen kunnen in tussentijd hopeloos in het slop raken.

Dat een aantal lidstaten meer interesse hebben in een toekomstige handelsrelatie dan in een echtscheidingsprocedure, kan de verdeeldheid binnen de Europese Unie enkel aanwakkeren.

Gevoelige kwestie

Dat de volledige factuur niet betaald zal moeten worden, staat nu eigenlijk al buiten kijf. Maar hoeveel geld de Britten zullen moeten overmaken aan de EU om van hun verplichtingen af te komen, wordt een van de gevoelige kwesties aan de onderhandelingstafel.

De woordvoerder van premier May hield zich op de vlakte door te stellen dat de onderhandelingen nog niet begonnen zijn.