Verboden ozonvreter nog steeds in de lucht
Een beruchte ozonvreter die al sinds 1992 niet meer gebruikt mag worden, komt nog steeds overvloedig vrij in de lucht. Daardoor verloopt het herstel van de ozonlaag trager dan verwacht.
De verbinding CCL4, het zoetig ruikende kankerverwekkende tetrachloormethaan of kortweg tetra, is in de vorige eeuw langdurig gebruikt in brandblussers en koelsystemen en als industriële ontvetter. In het Montreal Protocol uit 1987 is de stof aan banden gelegd, net als talloze andere chloorverbindingen, omdat het de ozonlaag aantast.
Sinds de jaren negentig mag tetra niet meer worden gemaakt of toegepast. Volgens de officiële boekhouding van de deelnemers aan het Montreal Protocol is er in de periode 2007-2012 ook niets meer uitgestoten. In het wetenschappelijke tijdschrift Geophysical Research Letters schrijven NASA-onderzoekers evenwel dat ieder jaar nog zo'n 39.000 ton van het spul in de atmosfeer belandt. Dat is naar schatting nog steeds een derde van de uitstoot die vóór de internationale ozonmaatregelen de lucht inging.
De voortdurende lekkage komt vermoedelijk door het uitwasemen van vervuilde bodems, en het afbreken van oude brandblussers en industriële koelsystemen. Voor nieuwe productie zijn geen aanwijzingen, schrijven ze. "Maar eigenlijk zouden we gewoon geen uitstoot moen vinden", zegt hoofdauteur Qing Liang van het NASA Goddard Space Flight Center te Greenbelt, Maryland in een toelichting.
De hardnekkige uitstoot van tetra kwam aan het licht toen de onderzoekers probeerden metingen van het spul in de lucht ter verklaren vanuit bekende bronnen en de natuurlijke afbraak ervan. Met een uitstoot van nul ton, zoals de officiële VN-boekhouding vermeldt, zijn de metingen onbegrijpelijk hoog. Een klein deel daarvan is te verklaren door aan te nemen dat tetra geen 25 jaar blijft hangen, zoals gedacht, maar 35 jaar. Maar daarnaast moeten er nog steeds ook veel echte bronnen zijn.