'Historisch akkoord' op VN-Vrouwentop
Geweld tegen vrouwen en meisjes staat hoger dan ooit op de agenda van de Verenigde Naties. Met een door Michelle Bachelet, hoofd van UN Women, als 'historisch' omschreven slottekst heeft de Convention on the Status of Women overeenstemming bereikt over de aanpak van 'een van de ernstigste schendingen van de mensenrechten'.
Onder de ruim zesduizend gedelegeerden en lobbyisten (velen van vrouwenorganisaties) in New York brak gejuich uit toen vrijdagavond laat duidelijk werd dat de VN-vergadering niet was mislukt, zoals tot op het laatst werd gevreesd. "Over de hele wereld verwachtten de mensen actie, en we hebben hen niet teleurgesteld. Ja, we hebben het gedaan!", riep Bachelet onder luid applaus.
Het was de ontlading van een twee weken durend diplomatiek gevecht, waarin twee wereldbeelden botsten: seksuele rechten voor vrouwen en meisjes tegenover conservatieve gezinswaarden. Hoewel delegaties als die van het Vaticaan, Iran en Libië enkele voorbehouden noteerden, werd het slotdocument met consensus aanvaard.
Daarmee was het conservatieve offensief op een mislukking uitgelopen. De activisten van de koepel Women's Rights Caucus spreken in een opgetogen verklaring van een "belangrijke stap voorwaarts".
"Zeker gezien de kracht van de 'onheilige alliantie' is het een goede uitkomst", zegt Joni van de Sand van het Nederlandse Wo=men, lid van de koepel. De rooms-islamitische bondgenoten, ditmaal gesteund door Rusland, zijn er niet in geslaagd terrein terug te veroveren dat ze op eerdere VN-toppen hadden moeten prijsgeven.
Op een klein aantal punten hebben de liberaal gezinde landen veren moeten laten. Zo haalde een door Turkije ingediende paragraaf tegen discriminatie van lesbiennes het niet, en de term 'intieme partners' (onder wie dus ook ongehuwden) werd geschrapt.
De belangrijkste zege voor het progressieve kamp was het sneuvelen van een door de Afrikaanse groep voorgestelde tekst over culturele en religieuze waarden, op grond waarvan staten het 'soevereine recht' zouden krijgen de afspraken op hun eigen manier te interpreteren. Daarmee zou de hele tekst op losse schroeven komen te staan.
Daarentegen is er zelfs een paragraaf ingekomen die min of meer het tegenovergestelde behelst. De VN-lidstaten wordt nu opgeroepen "krachtig alle vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes te veroordelen, en geen beroep te doen op tradities en religie om hun verplichtingen te ontlopen".
Regeringen moeten alle geweld tegen vrouwen strafbaar stellen en de levens van vrouwen beschermen. Alle mensenrechten gelden voor vrouwen en mannen 'op gelijke basis'.
De tekst bevat duidelijke taal over huiselijk geweld. Slachtoffers van geweld hebben recht op seksuele en reproductieve zorg, zoals in geval van nood veilige abortussen en voorbehoedsmiddelen. Voor de conservatieve landen waren dit gevoelige punten.
Libië maakte een voorbehoud bij seksuele voorlichting voor alle jongeren. De Libische groot-moefti Sadiq al-Ghiryani zei vorige week dat het VN-document in strijd is met het islamitische recht.