Creatief met autisme
Als je weet dat het kunstwerk op deze pagina werd gemaakt door iemand met autisme, ga je het dan anders beoordelen? Het is een vraag die je voor jezelf moet beantwoorden. Want het Museum Dr. Guislain in Gent geeft geen antwoorden. Met de expo Ik zie wat jij niet ziet laat het hoogstens een ballonnetje op.
"We willen autisme niet verstoppen", vertelt Patrick Allegaert, artistiek leider van het Museum Dr. Guislain. "Alle werken in de expo werden gemaakt door iemand met autisme en we hebben snel gemerkt dat er een grote diversiteit van talent aanwezig is. Natuurlijk staan er werken tentoongesteld die de vooroordelen bevestigen. Werken die zogezegd orde scheppen in de chaos, zoals men dat verwacht van mensen met de stoornis. Maar er zijn ook compleet andere werken. Logisch, want autisme kent ook veel verschillende vormen. Eigenlijk is het een containerbegrip."
Het project kent zijn oorsprong in Duitsland en kwam al tot stand in 2007. De Duitse organisatie Autismus, Kunst und Kultur lanceerde een oproep naar kunstenaars met autisme. Een selectie van de ingestuurde werken werd in 2010 tentoongesteld in de Documenta-Halle van Kassel. Nadien trok de tentoonstelling Ich sehe was, was du nicht siehst naar Paderborn en Hagen.
Grote gevoeligheid
Het was kunstpaus Jan Hoet die het Guislainmuseum met de Duitsers in contact bracht. Allegaert: "Hoet was peter van het project op Documenta-Halle van Kassel en voelde zich erg betrokken. Als grootvader van een kind met autisme kende hij de problematiek. Ook voor de Gentse expo zou hij het peterschap aanvaarden, maar dan is hij plots gestorven. De taak is na zijn dood door dochter Marianne Hoet overgenomen."
Jan Hoet verklaarde ooit zelf zijn engagement voor het thema. "Ook mijn kleindochter heeft een grote gevoeligheid voor kunst", zei Hoet. "Haar creatieve talenten liggen in literatuur en theater. Mensen met autisme zijn wel vaker heel creatief, ze hebben een grote gevoeligheid voor beeldende kunst, maar ook voor poëzie en muziek.
"Het lijkt alsof dit hun moeilijkheden met sociale interactie en (verbale) communicatie compenseert. Daarom is de tentoonstelling uitzonderlijk belangrijk. Niet zozeer omdat men via de werken inzicht zou krijgen in een fenomeen dat sinds de 20ste eeuw onderzocht werd, maar omdat het ons doet kennismaken met het creatief potentieel en de originaliteit van de creativiteit van mensen met autisme.
"De variëteit aan visies en expressiemogelijkheden die de werken tonen, zijn opmerkelijk. Dit wekt onze nieuwsgierigheid naar een wereld die niet rechtstreeks 'de onze' is en laat ons toe de waardering voor kunst nog in een breder perspectief te plaatsen. Bovendien vormt het ook een onconventionele basis voor discussies over onze reflecterende benaderingen aangaande kunst en leven, en kunst en outsiderkunst."
Bekleed huisje
Ik zie wat jij niet ziet in Gent is een mooie selectie van de Duitse kunstwerken, aangevuld met werken van Belgische mensen met autisme. De expo is niet alleen een vervolgstuk in het Duitse verhaal. Voor Allegaert is het ook een logische volgende stap voor zijn museum. "Vier jaar geleden hebben we al eens rond het onderwerp gewerkt", zegt Allegaert. "Dat was een samenwerking met de vereniging Autisme Centraal, waarmee we een format hadden uitgewerkt.
"Er stond een huisje in het museum, dat we hebben bekleed met werken van mensen met autisme. Er is de laatste tijd al een emancipatie bezig en het ligt in de opdracht van ons museum om met onze projecten op een open manier in te gaan tegen de taboes."
Ik zie wat jij niet ziet - kunst en autisme, tot 21 september in het Museum Dr. Guislain Gent. www.museumdrguislain.be