EU is schuldig aan Dieselgate
Meerdere Europese landen én de Europese Commissie zijn medeplichtig aan Dieselgate, omdat ze de autofabrikanten veel te weinig controleerden. Dat strenge verdict velt de speciale onderzoekscommissie in het Europees Parlement. Of er een Europese waakhond komt, zal een dubbeltje op zijn kant zijn.
Het rapport windt er geen doekjes om. Het beschuldigt de vorige Europese Commissie en meerdere lidstaten van 'wanbeheer', omdat ze niet optrad tegen sjoemelsoftware.
Anderhalf jaar geleden werd bekend dat dieselauto's veel meer uitstoten dan op papier is toegelaten. De echte uitstoot werd vervalst door de software die de testen manipuleerde. Sinds 2012 was de EU op de hoogte van deze praktijken, maar ze trad niet op. Het internationale schandaal gaf aanleiding tot een Europese onderzoekscommissie, die vandaag haar conclusies openbaar maakte. In april stemt de plenaire vergadering van het Europees Parlement over de aanbevelingen.
Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt (sp.a), voorzitter van de onderzoekscommissie: "Ons verdict is streng. Op alle niveaus werd er nauwelijks rekening gehouden met de gezondheid van de gewone burgers. De experts waren op de hoogte dat er een immens verschil was tussen de uitstoot in de labo's en de uitstoot op de weg. Toch bleven die papieren normen overeind."
De socialiste maakt zich sterk dat er nooit nog een Dieselgate zal komen wanneer het rapport in heel Europa wordt opgevolgd. Ook Europees Parlementslid Ivo Belet (CD&V) gaf toe dat 'het systeem structureel fout zat'. "Door de wirwar aan nationale regels konden producenten door de mazen van het net glippen."
In het rapport staat dat consumenten heldere en gedetailleerde info moeten krijgen van de producent wanneer hun auto wordt teruggeroepen voor onderhoud of updates van de software. En de Europese Commissie moet meer bevoegdheden krijgen om dit te overzien. Daarbij kan ze zelf auto's testen en boetes opleggen.
En de controle?
De vraag die rest, is of er een waakhond zal komen. Vandaag werd dit nipt goedgekeurd in de onderzoekscommissie. Dit onafhankelijk Europees agentschap kan extra controles uitvoeren en houdt toezicht op de nationale keuringsinstanties die bepaalde types van hun auto's goedkeuren.
De Europese Volkspartij (EVP) laat zijn Parlementsleden hier vrij over stemmen, wat betekent dat de stemming in de plenaire vergadering nog anders kan uitdraaien. Duitsland bijvoorbeeld ziet het niet zitten dat er zo'n controleur in het leven wordt geroepen. "Onafhankelijk Europees toezicht is in de automobielsector, net als in de bankensector, nochtans noodzakelijk om dit soort schandalen tegen te gaan", zegt Europees Parlementslid Bart Staes (Groen).
Vooral over die laatste aanbeveling is William Todts, directeur van de drukkingsgroep Transport & Environment, enthousiast. "Je moet een agentschap hebben dat auto's van de weg kan halen en kan controleren," zegt hij in Terzake. "Dat is de enige manier om ervoor te zorgen dat autobouwers de normen ook in de praktijk respecteren. Je moet een systeem creëren waarbij autobouwers dat risico niet willen lopen."
In zijn ogen heeft vooral het beleid van de lidstaten gefaald. "De kans dat bijvoorbeeld Italië Fiat-wagens van de weg zal halen of ze een verkoopverbod zal opleggen, is nihil. Daardoor permitteert Fiat zich dingen die niet kunnen."
Bond Beter Leefmilieu legt dezelfde nadruk. "Het is nu aan het Europees Parlement om dit te bepleiten bij de lidstaten", zegt Jonathan Lambregs, beleidsmedewerker klimaat en mobiliteit. "Zodat die hun eigenbelang aan de kant zetten en eindelijk de volksgezondheid boven de auto-industrie plaatsen."