Commissie stopt onderzoek naar nucleaire deal
De Europese Commissie heeft het onderzoek stopgezet naar de bouw van een nucleair complex in Hongarije, goed voor een Russische investering van 10 miljard euro. Europees Commissaris Günther Oettinger zou betrokken zijn bij de zaak.
In het Hongaarse dorpje Paks ligt de enige kerncentrale van het land, goed voor meer dan 50 procent van alle Hongaarse energie. Boedapest wil de huidige reactoren renoveren en de centrale uitbreiden met twee nieuwe reactoren. Daarvoor is het een lening van 10 miljard euro aangegaan en in zee gegaan met het Russische staatsbedrijf Rosatom voor de levering van nucleaire brandstof. Hongarije maakte het project in 2014 bekend, toen Oettinger Commissaris voor Energie was.
Pas in november 2015, lang nadat Oettinger bevoegd werd voor Digitale Agenda, startte Europa een onderzoek naar de toewijzing van het project aan de Russen. Er zou geen open aanbestedingsprocedure zijn gevolgd en het project zou dus mogelijk oneerlijke concurrentie zijn.
Van die beschuldiging blijft nu dus niets over. De Commissie besliste gisteren het onderzoek af te sluiten en geen verdere stappen tegen Hongarije te ondernemen. Volgens de Commissie is de toewijzing van het project wel legaal omwille van 'technische exclusiviteiten'. Enkel Rosatom zou in staat zijn het uit te voeren. Europa onderzoekt nu enkel nog of het project illegale Hongaarse staatssteun heeft gekregen.
Transparantie
Maar waarnemers en organisaties die ijveren voor transparantie in de Europese politiek, stellen zich vragen bij de beslissing. De timing is volgens hen opvallend aangezien Oettinger op 19 mei van dit jaar met een privéjet richting Boedapest vloog. Het vliegtuig behoorde toe aan zijn landgenoot Klaus Mangold, die zelf ook meevloog.
Mangold is een industrieel met nauwe banden met het Kremlin, is ereconsul voor Rusland in zijn thuisland, en consultant voor de Hongaarse overheid voor hetzelfde Paks II-project. Hij werkt voor de investeringsbank Rothschild, dat de Hongaarse regering advies verleent in het project en het positief beoordeelde. Hij heeft goede contacten met president Poetin en pleit voor de opheffing van de Europese sancties tegen Rusland.
Oettinger nam het vliegtuig officieel op uitnodiging van de Hongaarse regering, die in Boedapest een conferentie organiseerde over de auto van de toekomst. Hij zou die dag door agendaproblemen geen andere mogelijkheid gehad hebben om zelf een zitje op een commercieel vliegtuig te boeken, zo luidt het.
Parlementsleden van de groene fractie vermoeden echter dat Oettinger met Mangold sprak over het omstreden dossier. Volgens parlementslid Benedek Javor had Oettinger die dag de keuze uit maar liefst vier vluchten en overtrad hij de ethische code van de Commissie. Eurocommissarissen mogen geen geschenken van meer dan 150 euro in ontvangst nemen en moeten elke vergadering met lobbyisten laten registreren.
Margaritis Schinas, de woordvoerder van de Commissie, onderstreepte op een persconferentie dat het wel vaker gebeurt dat eurocommissarissen reizen op kosten van een regering die hen uitnodigt. Een vlucht is ook niet hetzelfde als een vergadering met een lobbyist, zo klinkt het. En hoewel de uitnodiging volgens Hongarije weken op voorhand was verstuurd, verklaarde Schinas: "Dit was ongepland, daarom werd de vlucht aangeboden om de ontmoeting mogelijk te maken."
Commissievoorzitter Juncker behoudt het vertrouwen in Oettinger. Hij had geen officiële melding gemaakt van de reis met Mangold, maar de regels over het transparantieregister zijn volgens de zegsman enkel van tel bij een ontmoeting in het kader van hun bevoegdheidsdomein.
Klopt niet, zegt Daniel Freund van de onafhankelijke waakhond Transparancy International in het vakblad EU Observer. "Hun eigen regels uit 2014 zeggen heel duidelijk dat Commissieleden op hun website informatie moeten geven over alle ontmoetingen die ze hebben in hun hoedanigheid van Commissaris, en dat over 'elke kwestie die te maken heeft met Europees beleid'. Enkel puur persoonlijke ontmoetingen moeten niet worden aangegeven. En ik kan me niet voorstellen dat Oettinger en Mangold negentig minuten lang over het weer hebben gesproken."
Opvallend is bovendien, zo stelt de Europese nieuwswebsite Politico, dat de beslissing om het Europese onderzoek naar de Hongaarse kerncentrale stop te zetten, niet voorkomt op de aankondigingswebsite waarop die beslissingen normaal gezien worden bekend gemaakt.
Oettinger bevindt zich al enkele weken in zwaar weer nadat hij in een toespraak Chinezen als 'spleetogen' had bestempeld en Wallonië had omschreven als "een door communisten geleide microregio die heel Europa blokkeert".
Binnenkort wordt Oettinger bevoegd voor Begroting en Personeelszaken, een stevige promotie. Voor hij wordt benoemd, moet hij een hoorzitting in het Europees Parlement tot een goed einde brengen.