Koortsdroom van VS heet Irak

Op een beperkte schaal toeslaan vanuit de lucht, de jihadisten tot staan brengen en hopen dat het tij zich gaat keren tegen de Islamitische Staat (IS). Zo kan het beste de strategie worden samengevat achter de Amerikaanse bombardementen in Noord-Irak die vandaag hun zesde dag ingaan.

Het is een militaire campagne geworden waarvan de effectiviteit niet overschat moet worden. Ondanks de Pentagonbeelden van lasergestuurde bommen die pantserwagens, trucks, artillerie en wegversperringen van de jihadisten nabij Erbil vernietigen.

Zelfs het Pentagon waarschuwt deze dagen voor al te hoge verwachtingen. Ja, de verdere opmars van IS richting het Koerdische Erbil is na vijftien bombardementen gestopt. "Maar het is niet waarschijnlijk dat deze luchtaanvallen van invloed zullen zijn op het totale militaire vermogen van IS", aldus de hoogste oorlogsplanner van het Pentagon, luitenant-generaal William Mayville. "Of op hun operaties in andere delen van Irak en Syrië."

Sinds vrijdag bestoken Amerikaanse F-15's, F-16's, F-18's en Reaperdrones voor het eerst doelwitten van IS. Met grote tegenzin besloot president Obama tot deze zoveelste Amerikaanse militaire interventie in Irak, ook al is het een beperkte. Erbil, waar veel Amerikaanse diplomaten en militaire adviseurs huizen, werd immers bedreigd door een jihadistische opmars.

Amerikaanse levens stonden er op het spel. De val van de stad, die een voorbeeld is van het Koerdische succesverhaal in Noord-Irak, moest snel afgewend worden. Dit eerste doel is voorlopig gelukt, maar het tweede nog niet: het doorbreken van de IS-belegering van de Sinjarberg waar duizenden jezidi's hun toevlucht hebben gezocht.

Hoe lang de luchtaanvallen gaan duren, weet niemand. Zelfs Obama niet. "Dit gaat een project van lange termijn worden", waarschuwde hij de Amerikanen zaterdag. Voor Washington valt echter te hopen dat het tweede doel heel snel wordt verwezenlijkt.

Want hoe langer de bombardementen duren, hoe meer gelegenheid de IS-strijders krijgen zich aan te passen. Er zijn al berichten dat de jihadisten zich in het gebied verschuilen onder de bevolking. Ook is de kans groot dat ze zich gaan richten op andere steden. "Ik wil niet de suggestie wekken dat we ze nu onder controle hebben gebracht", aldus Mayville dinsdag. "Of dat we het groeiende gevaar dat ze vormen, aan het verminderen zijn."

Wat gaat Obama doen als IS inderdaad eieren voor zijn geld kiest rond Erbil en elders in het offensief gaat? De druk op het Witte Huis zal dan groter worden, met name van de Republikeinen, om de bombardementen uit te breiden. Obama, de president die Irakmoe is, zal hiervoor niets voelen. Maar juist door vrijdag de luchtcampagne te starten, heeft hij de deur opengezet voor een grotere interventie in Irak.

Einde van Al-Maliki?

Washington hoopt dat de Koerden standhouden en de jihadisten weten te verslaan. Via de CIA is Washington al begonnen met het leveren van zware wapens aan de peshmerga's. Omdat IS zoveel modern Amerikaanse wapentuig heeft buitgemaakt op het Iraakse leger, zijn de Koerden nu afhankelijk geworden van dezelfde wapens om de jihadisten te bestrijden.

Het Witte Huis kijkt ook verwachtingsvol naar Bagdad, zeker nu premier Al-Maliki bungelt. VS-minister van Buitenlandse Zaken John Kerry beloofde Bagdad grotere militaire steun als de beoogde nieuwe premier, Al-Abadi, een nieuw kabinet vormt.

Al-Abadi zou beter in staat zijn, aldus de VS, om de strijd tegen IS een nieuwe impuls te geven. Ontdaan van alle invloed van Al-Maliki cum suïs, moet het beter geleide leger de jihadisten kunnen verslaan. Maar wat als de Koerden niet standhouden en het Iraakse leger blijft falen in de strijd tegen IS?

Een nachtmerriescenario dreigt dan werkelijkheid te worden: een jihadistenstaat met een jihadistenleger dat, zo moet ook het Pentagon erkennen, elke dag aan kracht wint en buitengewoon goed georganiseerd en uitgerust is.