Direct naar artikelinhoud

De ondraaglijke stilte na Orlando

Abdellah Taïa (Salé, Marokko, 1973) is schrijver en woont in Parijs. Un pays pour mourir (Seuil, 2015) is zijn jongste boek. In het Nederlands verschijnt zijn werk bij Van Gennep. Dit stuk verscheen eerst in Libération.

Een kleine week na het verschrikkelijke bloedbad in Orlando hebben de meeste leiders van Arabische en islamitische landen de barbaarse daad nog altijd niet veroordeeld of hun sympathie voor de slachtoffers uitgesproken. De slachtoffers waren nu eenmaal homo's, lesbiennes, transgenders. Die tellen niet mee. Ze verdienen wat hen overkomen is.

En wie spreekt zich in die oorverdovende stilte het eerst uit namens de Arabieren en de moslims? IS. De terroristische organisatie was er snel bij om de verantwoordelijkheid op te eisen. Geen enkele Arabische politicus nam de moeite om een ander standpunt te verkondigen. Niemand wilde zijn naam verbinden met deze 'smerige' zaak. Of ze nu links of rechts, conservatief of modern zijn, Arabische politici twijfelen nooit om religie te gebruiken om de mensen in de onwetendheid te houden en maatschappelijke bewegingen te onderdrukken.

Duidelijk geformuleerd: we zitten midden in de ramadan en we gaan de Arabieren en moslims niet om de oren slaan met onfatsoenlijke, onkuise verhalen. Orlando is ook zo ver weg. En IS richt veel grotere schade aan in de Arabische wereld. Homo's, lesbiennes en zo, dat bestaat trouwens niet bij ons.

Ik ben Marokkaan, moslim en homo. Ik leef in Parijs en voelde me zondag heel eenzaam. Doodsbang en eenzaam.

Geofferd

Zelfs in het Westen is de politieke strijd voor de holebirechten ver van gestreden. In de Verenigde Staten komen de aanvallen zelden van moslims. De Republikeinen, de televangelisten en een groot deel van de bevolking nemen met graagte die rol op zich. Barack Obama is bijzonder gay friendly, maar verder hebben Amerikaanse homo's het niet makkelijk. En alsof dat niet genoeg is, staan ze ook nog eens centraal in wat de hele wereld op haar grondvesten doet daveren: de dreiging van de jihad. IS. Het nihilisme. De chaos alom.

Plotseling is het tragische lot van een homo in Orlando hetzelfde tragische lot van de Iraakse homoseksuele moslim die naar beneden gegooid wordt uit een hoog gebouw om een voorbeeld te stellen en angst in de harten te zaaien. Om zijn terreurdaad te verrichten, kocht de Amerikaan Omar Mateen legaal wapens aan. Hij ging voluit voor zijn missie: als martelaar sterven. De FBI had nooit iets gemerkt.

Het Westen, de zelfverklaarde hoeder van de democratie en de mensenrechten, hanteert zelf een ambigu, gevaarlijk, nationalistisch en bijwijlen ronduit racistisch discours.

Nog maar eens is de islam verantwoordelijk voor het drama in Orlando. Nog maar eens wordt alles op een hoop gegooid en wijst men naar de moslims en niet naar hun leiders. Nog maar eens zijn de homo's geofferd, die zowel hier als daar gebruikt worden om te bewijzen dat wij, en niet zij, gelijk hebben.

Misschien was het dat wat me nog het meest beangstigde zondag. De holebizaak zal voluit geëxploiteerd worden in debatten waarin de meest conservatieve, populistische, openlijk xenofobe geesten de toon voeren. Je hebt het gevoel dat een stap teruggezet wordt. Overal. Het gaat om concrete gevallen, strikte definities. De rechten van minderheden lijken soms zo fragiel, zo onbelangrijk, zegt men ons, in het licht van de grotere dingen die ons bedreigen.

Zondag heeft de wanhoop een nieuw hoogtepunt bereikt. Ik las op een Marokkaanse website de commentaren op de schietpartij in Orlando. Tachtig procent puilde uit van haat, geweld en pseudoreligieuze vergoelijking. Op een Franse website stonden de commentaren bol van woede en, als het ging over Arabieren en moslims, misvattingen, onwetendheid en onversneden racisme.

Jawel, er zijn nog mensen in deze wereld die vinden dat er hoop is - ik ben een van die idioten. Jawel, er zijn nog inspirerende, moedige mensen. Maar elke nacht als we het licht doven, weten we dat onze dromen nachtmerries geworden zijn. Doden van ver weg, die we alleen op tv zien, aan wie we nooit dachten, dringen ons hoofd en ons lichaam binnen om rekenschap te vragen. Niemand is onschuldig. Het bloed stroomt. Stroomt. We weten niet meer hoe het te stoppen. En de hele wereld wil het vel van de homo's.