Hollande, een nieuwe kans voor Europa

Zelden heeft een verkiezing in de EU zoveel losgemaakt als de presidentsverkiezing in Frankrijk van zondag. Zelden heeft een machtswisseling in één EU-lidstaat zoveel verwachtingen gecreëerd voor een reële koerswijziging van het beleid.

Het is merkwaardig hoe uit de financiële en economische crisis een nieuwe Europese natie en een nieuwe publieke sfeer opduikt. Europeanen komen erachter hoe afhankelijk ze zijn van elkaar. De fouten van één land kunnen de hele Europese economie aantasten en de vruchten van zestig jaar integratie bezoedelen. Vrede, solidariteit en welvaart zijn geen onomkeerbare verwezenlijkingen; alleen als 27 landen samenwerken, kunnen we dat behouden.

De zege van François Hollande is een nieuwe kans voor Europa. Ze zou het einde moeten inluiden van een beleid dat alleen gericht is op besparingen. Die aanpak verlamt economieën en verdeelt de Europese Unie. De belofte van groei door de nieuwe Franse president heeft de burger hoop gegeven en mag niemand alarmeren, zeker de financiële markten niet.

De plannen van Hollande voor een groei-initiatief vallen in goede aarde, vooral bij het Europees Parlement, dat herhaaldelijk heeft opgeroepen tot zulke maatregelen. Ook de Europese Commissie werkt aan een 'groeipact', dat de Europese leiders in juni zullen bespreken. Europa heeft inderdaad een masterplan nodig om een maalstroom van recessie, toenemende werkloosheid en verzwakking van het bankwezen te vermijden.

Zo'n plan gaat niet over geld bijdrukken. Begrotingsdiscipline blijft cruciaal, en dat geldt ook voor diepgaande structurele hervormingen. Het groeiplan kan gefinancierd worden met nieuwe bronnen van inkomsten, zoals een belasting op financiële transacties , door belastingontwijking en -fraude tegen te gaan en belastingparadijzen te elimineren, en door structurele fondsen efficiënter aan te wenden.

Wat moet er gebeuren? Ten eerste moeten gerichte investeringen voorrang krijgen. De Europese Investeringsbank (EIB) zou een goed instrument zijn om de uitgaven te verhogen voor grote infrastructuurwerken (bijvoorbeeld in de energiesector). Ze zou meer middelen moeten krijgen om haar kredietprogramma's op te voeren. De bekostiging van investeringen zou ook kunnen komen uit nieuwe projectobligaties. Op lange termijn moet het idee van euro-obligaties herbekeken worden. De kanalisering van structuurfondsen richting innovatie is essentieel. De uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling zijn alarmerend laag in vergelijking met die van onze internationale partners. Een fundamentele hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid mag geen taboe meer zijn.

Ten tweede moet de jeugd voorrang krijgen. De werkloosheidsgraad in de eurozone, 10,9 procent, staat op zijn hoogste peil sinds de euro ingevoerd werd en jonge mensen betalen als eerste slachtoffers een onevenredig hoge prijs. We kunnen het ons niet veroorloven een verloren generatie te creëren die het Europese sociale weefsel en de stabiliteit zou kunnen vernietigen. Er moet direct een noodplan komen; investeringen in beroepsopleiding, een verhoging van de onderwijskansen en, vooral, incentives voor werkgevers om jonge mensen in dienst te nemen, zijn goed bestede middelen.

De ECB biedt banken langetermijnleningen aan tegen een voordelige intrest. Dat geld moet uitgeleend worden aan kmo's, het levensbloed van de Europese economie. De EU heeft ook nood aan gemeenschappelijke initiatieven om de gefragmenteerde bilaterale akkoorden omtrent belastingontduiking te vervangen.

Ten derde mogen de lidstaten tijdens de onderhandelingen over de langetermijnuitgaven niet uit populistisch winstbejag lukraak beknibbelen op de EU-begroting voor 2014-2020. Als het ons menens is met een algeheel groeiplan, dan moeten we daar de middelen voor uittrekken. Het EU-budget is een investeringsvehikel om de economie aan te zwengelen en banen te creëren. Het financiert pan-Europees transport en energienetwerken. Het stimuleert innovatie, onderzoek en ontwikkeling. Het is een hefboom voor investeringen, maakt grote economieën mogelijk, kan geen deficit oplopen.

Door een gebrek aan solidariteit, verbeelding, moed, eenheid en visie is Europa voor sommigen een symbool van verdeeldheid geworden. Dat moet veranderen. De verkiezing van Hollande is een kans om de confrontatie aan te gaan met de uitdagingen waar de EU voor staat.

Martin Schulz (SPD Duitsland) is voorzitter van het Europees Parlement.