Obama komt met nieuw plan om Guantánamo te sluiten
De tijd dringt voor president Obama: hij heeft nog achttien maanden te gaan en wil voor zijn vertrek de omstreden gevangenis in Guantánamo Bay gesloten hebben. Maar er is verzet van Republikeinen én Democraten, en van het Pentagon.
Guantánamo werd na de aanslagen van 11 september 2001 een gevangenis voor terreurverdachten. In totaal hebben er bijna achthonderd mensen vastgezeten. Het in Cuba gelegen kamp werd wereldwijd een symbool van wat werd gezien als een overreactie op 9/11 door het Amerika van president George W. Bush. Verdachten zaten vast zonder uitzicht op een proces of ze werden berecht door militaire rechtbanken, zonder de gewone grondwettelijke bescherming. Bij verhoren zouden gevangenen zijn onderworpen aan waterboarding.
De gevangenispopulatie is inmiddels geslonken tot 116 man. Veel gevangenen zijn overgebracht naar derde landen, een praktijk die begon onder Bush en is voortgezet door Obama. Zijn streven is het aantal gevangenen terug te brengen tot een harde kern van 69 terreurverdachten die op hun proces wachten of te gevaarlijk worden geacht om te worden vrijgelaten. Als dat lukt, hoopt de president dat het Congres de wet intrekt die overplaatsing naar gevangenissen op Amerikaanse bodem verbiedt. Dan zou Guantánamo dicht kunnen.
Maar het overdragen van gevangenen naar derde landen stokt. The New York Times meldde dat minister van Defensie Ash Carter, net als zijn voorganger Chuck Hagel, treuzelt met het geven van toestemming. Voordat een verdachte in aanmerking komt voor een overdracht aan een ander land, moet hij nauwkeurig worden gescreend. Ook zijn er gedetailleerde veiligheidsafspraken nodig met het ontvangende land. Het Pentagon neemt deze taak zeer serieus. Krachtens de wet heeft de minister van Defensie in feite het laatste woord en is hij persoonlijk verantwoordelijk als het misgaat.
Veel van de Republikeinen en Democraten die zich verzetten tegen sluiting van Guantánamo zijn bang dat vrijgelaten gevangenen terugkeren naar het slagveld. Volgens cijfers van de regering is dat misschien of zeker gebeurd bij 7 van de 115 verdachten die onder Obama werden overgedragen.
Volgens Witte Huis-woordvoerder Josh Earnest is de president veel aan de sluiting gelegen. "Het kost meer dan 100 miljoen dollar per jaar om een gevangenis in stand te houden met maar 116 gevangenen. Er moet een betere manier zijn om het geld van de belastingbetaler te besteden. Bovendien reiken we terroristen een rekruteringsinstrument aan op een zilveren presenteerblaadje als we doorgaan met de gevangenis."