Commerciële zenders breken zich het hoofd
De explosieve groei van uitgesteld kijken en de slechte reclamemarkt zorgen voor kopbrekens bij de commerciële zenders. Zij moeten op zoek naar nieuwe inkomsten - en de kans bestaat dat de kijker straks meer betaalt.
Vlaanderen is koploper in uitgesteld kijken. Minder dan de helft van de mensen die naar De Mol keek, deed dat nog netjes op het tijdstip dat VIER met uitzenden begon. Naar Callboys keek twee op de drie uitgesteld en bij Cordon hielden de uitgestelde en de live kijkers elkaar net in evenwicht. Wat er precies gebeurd is, weet niemand, maar feit is dat de Vlaamse kijker sinds september vorig jaar opeens veel meer uitgesteld kijkt.
De vorige maanden lag het aandeel uitgesteld kijken op iets meer dan 25 procent, tien procent meer dan vorig jaar. En dat begint te nijpen voor de commerciële omroepen: mensen die uitgesteld kijken, zien de reclamespotjes niet. En dat betekent dus minder inkomsten voor de zenders.
Daarbovenop komt nog een heel moeilijke reclamemarkt. Zowel SBS Belgium (VIER, VIJF) als Medialaan (VTM, Q2, Vitaya) hadden het dit voorjaar moeilijk om reclameblokken te verkopen. Terwijl radioreclame het wel goed blijft doen, zijn de adverteerders steeds moeilijker te overtuigen nog veel zendtijd voor hun spotjes te kopen. "Er zit inderdaad een serieuze druk op die markt", zegt Chris Van Roey van de Unie van Belgische Adverteerders. "Maar een duidelijke verklaring daarvoor is moeilijk te geven."
De combinatie van beide factoren zorgt er wel voor dat de commerciële zenders hun businessmodel - tv-programma's alleen betalen met reclamegeld - herzien. Voor fictiereeksen werken ze nu al steeds vaker met andere partners samen. Maar dat is niet voldoende, en daarom wordt er uitgebreid overlegd met de distributeurs Telenet en Proximus om een oplossing te vinden voor het uitgesteld kijken.
Niet dramatiseren
Toch mogen de zenders de toename van het uitgesteld kijken ook niet al te zeer dramatiseren, vindt Koenraad Deridder van Transfer, de regie die de reclame verkoopt voor zenders als Comedy Central, Fox en Studio 100 TV.
"Adverteerders betalen per aantal kijkers. Zolang ze dat aantal niet hebben bereikt, blijft de zender hun spotje uitzenden. Het wordt enkel problematisch als alle reclameblokken zijn uitverkocht en de spotjes niet doorgeschoven kunnen worden naar een ander blok. Maar alle zenders hebben nu altijd reclameruimte over: de adverteerders bereiken dus altijd de kijkers waarvoor ze betaald hebben."
Dat er nu gedacht wordt aan een extra abonnement om het doorspoelen toe te laten, is op zich ironisch. Bij de introductie van digitale televisie tien jaar geleden had Telenet de betalende Flexview-optie. Voor 4,95 euro kon je programma's programmeren via de tv-gids, live televisie pauzeren en terugspoelen. Tussen distributeurs en omroepen was er ook een sleutel afgesproken om die 4,95 euro onder elkaar te verdelen. Alleen maakte Telenet Flexview in de concurrentiestrijd al snel gratis, tot frustratie van de omroepen. Als dat niet was gebeurd, waren de problemen nu veel kleiner.
Mede daardoor raakte digitale tv wel pijlsnel geïntroduceerd in Vlaanderen. De Vlaamse kijker beschikt nu met Telenet en Proximus over twee aanbieders die technologisch vooroplopen in vergelijking met andere landen. Een volledige reeks opnemen via de tv-gids kan hier bijvoorbeeld vrij simpel, terwijl dat elders onmogelijk is. Met een groot percentage aan uitgesteld kijken tot gevolg.
De commerciële zenders hopen op het overleg met de distributeurs om hiervoor een oplossing te vinden. "Al denk ik niet dat overleggen alleen genoeg is", zei Peter Bouckaert van Eyeworks Film & TV Drama, tijdens de voorstelling van een studie over het Vlaams fictiebeleid aan productiehuizen, omroepen en distributeurs. "Ik trek de parallel met piraterij: door het skippen van reclame toe te laten, ondergraaf je het zakenmodel van een sector. Je zou een wettelijk kader kunnen creëren om dat tegen te houden."