'Antwerpse war on drugs verhoogt criminaliteit'
Nadat een havenmedewerker beschoten werd voor zijn woning, groeit de kritiek op de Antwerpse war on drugs. Het is al de twaalfde schietpartij in Antwerpen in 2017. 'Hoe harder de repressieve aanpak, hoe groter het marktaandeel voor de échte beroepsmisdadigers.'
De familie van Marcin Y., die donderdag vijf kogels in zijn benen kreeg, was stellig: "Marcin heeft niets met drugs te maken." Ook havenbedrijf DP World, waar Marcin Y. werkt, blijft achter zijn neergeschoten werknemer staan.
Ook al was het al de tweede keer in iets meer dan een jaar tijd dat hij beschoten werd. En ook al is hij verre familie van Frank V., die sinds april in de cel zit op verdenking van het leiden van een drugsbende. Zo zou Frank V. minstens 2 ton cocaïne via de haven hebben binnengesmokkeld.
De drugsbrigade van de federale politie gaat wel uit van een link tussen de schietpartij en de drugsmaffia. Een dag voor Marcin Y. is beschoten, trof de douane op een containerterminal van DP World ruim één ton coke aan.
Alleen al dit jaar zijn er in het Antwerpse minstens twaalf incidenten geweest die verband zouden houden met drugstrafiek. Het gaat dan vooral om schietpartijen, maar ook molotovcocktails of auto's die in brand worden gestoken. Het parket onderzoekt die feiten nog, maar vermoedt "kleine en grotere oorlogen tussen drugsbendes".
Volgens professor criminologie Tom Decorte (UGent) gaat het om een escalatie van geweld die het gevolg is van de war on drugs van burgemeester Bart De Wever (N-VA). "Hoe harder de repressieve aanpak, hoe vaker de opportunistische boefjes er de brui aan geven, en hoe groter het marktaandeel voor de échte beroepsmisdadigers", schrijft hij in een opiniestuk in deze krant.
Eind 2016 kwamen De Wever en zijn korpschef Serge Muyters nochtans met cijfers die moesten bewezen dat hun aanpak de criminaliteitscijfers deed dalen. Sinds de start van de war on drugs in 2013 waren auto-inbraken, gewelddadige diefstallen en gewapende overvallen op straat met minstens 40 procent gedaald.
Tegelijkertijd waren er 47 procent meer drugsdealers gearresteerd, meer dan 3.000 in totaal, en de hoeveelheid in beslag genomen heroïne en cannabis was met ruim 90 procent gestegen. En toch waren er dit jaar die twaalf ernstige incidenten. "Ze bewijzen dat beroepscriminelen zich door repressie niet laten afschrikken, maar zich beter bewapenen", zegt Decorte. "De Wever maakt op die manier de markt dus crimineler. De war on drugs verhoogt de criminaliteit."
De woordvoerder van De Wever laat weten dat de war on drugs enkel een consequente toepassing is van de drugsregelgeving. "De war on drugs is een strijd voor de leefbaarheid van onze wijken. We zijn daarin realistisch: een zuiver repressief beleid is niet duurzaam, maar een gedoogbeleid pakt de problemen niet aan."
Reguleren
Het beleid van de stad Antwerpen combineert repressie met behandeling, dat bevestigt de vzw Free Clinic, die hulpverlening biedt aan burgers met verslavingsproblemen. Maar ook bij Free Clinic valt te horen dat de war on drugs geen daling veroorzaakt van de beschikbaarheid van drugs of het aantal drugsverslaafden.
"De overlast op straat is gedaald, maar het verhandelen en gebruiken van drugs gebeurt nu meer achter de voordeur", zegt Free Clinic-directeur Tino Ruyters.
Zowel Ruyters als Decorte vinden dat een drugsbeleid verder moet gaan dan het verminderen van de overlast. Ze pleiten voor het reguleren van drugs, of het nu om cannabis of cocaïne gaat.
"Je moet drugs niet zomaar legaliseren, maar strak reguleren, net zoals tabak", zegt Ruyters. "Dan verdwijnt een crimineel circuit dat zeer winstgevend is."
Decorte wijst erop dat in Portugal het bezit en gebruik van heroïne en cocaïne niet langer strafbaar is, maar dat het aantal gebruikers er niet steeg. "De gebruiker wordt niet vervolgd en bestraft, maar naar een ontradingscommissie gestuurd om indien nodig bij hulpverlening terecht te komen."