Enorme verborgen ruimte ontdekt in Grote Piramide
Een ongelooflijke onthulling in de Piramide van Cheops, ook wel Grote Piramide genoemd. Verstopt boven de beroemde 'grote galerij' moet zich nóg een enorme, langwerpige holte bevinden.
Drie universitaire onderzoeksteams - twee uit Japan, een uit Frankrijk - kwamen onafhankelijk van elkaar op het spoor dat er nog een tweede grote ruimte verborgen moet zijn in de Grote Piramide. Dat deden ze door te meten hoe energierijke deeltjes, zogenaamde muonen, door de piramide schieten.
De verborgen ruimte moet zo'n 8 meter hoog zijn, 1 tot 2 meter breed, en 30 tot misschien wel 50 meter lang, maken de teams bekend in vakblad Nature. In feite doet de holte "sterk denken aan de grote galerij zelf", zo stelt de Franse onderzoeksleider Mehdi Tayoubi - de galerij is een hoge, schuin omhoog lopende gang naar de grafkamer. Maar het is ook denkbaar dat de ontdekte holte bestaat uit meerdere ruimtes: zulke details zijn in de metingen van de onderzoekers niet zichtbaar.
De ruimte of ruimtes blijven voorlopig afgesloten van de buitenwereld, zodat het geheel intact blijft. Het team heeft dan ook geen idee waartoe de holte dient, of wat er eventueel in zit. "We weten alleen zeker dat deze leegte er is, dat hij indrukwekkend is en dat we haar niet hadden verwacht", meent Tayoubi.
Het team hoopt dat vervolgscans meer details kunnen geven: een stapsgewijs proces, dat jaren zal duren, verwacht men. Eind vorig jaar bracht hetzelfde onderzoeksproject ook al een nog onbekende ruimte aan het licht. Achter enkele opvallende, driehoekige sluitstenen in de noordelijke buitenwand van de piramide onthulden scans toen een kleinere, langwerpige holte die sterk lijkt op een smalle gang. Ook hier zijn de details nog volstrekt onduidelijk.
Japanse onderzoekers kwamen de ruimte begin vorig jaar al op het spoor, door de muonen te vangen op een soort fotogevoelige matten die ze onderin de piramide in de zogeheten Koninginnekamer hadden gelegd. In de maanden daarop werd de vondst bevestigd met twee andere technieken.
Uitsparingen
"Buitengewoon intrigerend", vindt de Nederlandse egyptoloog Jaap van Dijk. Het is nog geen uitgemaakte zaak wat de ruimtes kunnen zijn, beaamt hij: "We weten van de ruimtes die we wél kennen vaak al niet eens goed waarvoor ze precies dienden. Er staan binnenin geen teksten, en de oudste beschrijvingen stammen pas van eeuwen later."
Wie weet zijn de holtes wel uitsparingen om steen te besparen, oppert conservator egyptologie Lara Weiss van het Rijksmuseum van Oudheden. "Het lijkt een volwaardige ontdekking. En als er meer kamers zijn, zou dat waanzinnig interessant zijn. Maar voorlopig weten we nog niet eens hoe de ruimte eruitziet", zegt Weiss.
Meer is op komst, zo werd duidelijk tijdens de perstoelichting. "We hebben nog veel andere resultaten die we niet hebben bekendgemaakt, omdat we ze nog in onderzoek hebben", stelt een van de teamleiders. Het team heeft besloten alleen resultaten bekend te maken die zo goed als vaststaan.
Robot
Het internationale project ScanPyramid is niet zozeer opgezet om onbekende ruimtes te vinden, maar om op te helderen hoe de piramides van het Oude Rijk (2686-2134 voor Christus) zijn gebouwd. "Onze verrassing was dan ook groot toen we zo'n grote anomalie zagen", zegt Tayoubi. "We begrepen meteen dat we iets groots en belangrijks hadden".
Twee jaar geleden haalde het team ook even het nieuws met een kleinere ontdekking: aan de oostkant van de piramide vond men toen een rare temperatuurafwijking, die zou kunnen duiden op een nog onbekende ruimte op de begane grond. Naar alle waarschijnlijkheid loos alarm, weten experts inmiddels: het betrof een gedeelte dat met modern beton was gerepareerd. "We hebben die afwijking niet verder onderzocht."
Opvallend is dat het team inmiddels ook een roboticus heeft aangetrokken, het jonge Franse supertalent Jean-Baptiste Mouret. Die werkt onder meer aan robots die door zeer smalle boorgaten passen. 'Maar we zijn nog in de ideeënfase', benadrukt Tayoubi. "En daarbij denken we sowieso eerst aan andere antieke monumenten."