China laat spierballen rollen
De Chinese marine is deze dagen overal. De Chinezen houden onder leiding van de VS oefeningen in Pearl Harbor, maar ook dichter bij huis. En die timing is opvallend.
Voor de internationale Rimpac-oefeningen zijn de Chinezen net opgestoomd naar Pearl Harbor, maar de fine fleur van de vloot is er niet bij. Die begon gisteren onverwachts aan oefeningen in de Zuid-Chinese Zee. Een 'subtiele' timing, stelde de tabloid Global Times, "bedoeld om vrede te handhaven en de capaciteiten te etaleren om ons territorium te beschermen".
En dat precies aan de vooravond van de uitspraak van het Permanente Hof voor Arbitrage in Den Haag, dat zich volgende week uitspreekt over de conflicterende aanspraken van China en zijn buurlanden over de Zuid-Chinese Zee. Peking claimt vrijwel het hele gebied, tot ongenoegen van bijvoorbeeld de Filipijnen. Die hebben de zaak in 2013 voorgelegd aan het Hof. Tot volgende week dinsdag, wanneer het vonnis komt, illustreren Chinese oorlogsbodems wat de Chinese president Xi Jinping precies bedoelde toen hij onlangs zei dat China "conflicten niet opzoekt, maar er ook niet bang voor is".
Propagandaoffensief
Peking zegt zich niets aan te trekken van de uitspraak. "We vechten de uitspraak niet aan bij de rechter, maar we zullen vechten voor onze soevereiniteit", zegt Liu Xiaoming, ambassadeur in Londen. Met het vonnis in zicht voeren Chinese ambassades wereldwijd een last minute-propagandaoffensief om de internationale opinie voor zich in te nemen. Maar de boodschap is ingewikkeld. De eigen bevolking mag dan niet beter weten dan dat de rest van de wereld onder leiding van Washington erop uit is China te knechten tot een zwak land, in het Westen is dat verhaal moeilijker te slijten.
Het gecompliceerde conflict in China's zuidelijke wateren is een van de grootste pijnpunten tussen Washington en Peking. In eigen ogen heeft China een puntje 'gezicht' gescoord door de Rimpac-oefening te combineren met de eigen manoeuvres in de Zuid-Chinese Zee. Juist wegens de Chinese acties in het omstreden gebied dreigden haviken in het Amerikaanse leger met uitsluiting van China bij Rimpac. Maar Peking vaart doodleuk met 1.200 man mee en trekt zo een lange neus naar de VS.
Voor de Zuid-Oost-Aziatische landen, van Vietnam tot de Filipijnen, is de Chinese deelname een teken aan de wand. Zij zien met lede ogen aan hoe Peking riffen heeft opgespoten tot complete stukken land ter grootte van een vliegveld, vol met militaire radarsystemen, landingsbanen en vuurtorens. Niemand heeft de macht Peking daarbij een voet dwars te zetten, behalve de VS.
Tot woede van China scheren regelmatig Amerikaanse vliegtuigen en oorlogsschepen vlak langs de grens die door Peking als Chinees wordt beschouwd. De Global Times, berucht om zijn nationalistische inslag, schreef dat "voorbereidingen op militaire confrontaties" nodig zijn, wanneer de Amerikanen zich niet als de donder terugtrekken uit het conflict.
Inmiddels heeft China zijn positie via de aanleg van kunstmatige eilanden dusdanig versterkt dat Peking onderhandelingen met betrokken buurlanden kan domineren. Vandaar dat tegelijk met de oorlogszuchtige taal in de pers, de overheid ook signalen afgeeft dat praten op Chinese voorwaarden ook een optie is.
In tegenstelling tot zijn voorgangers heeft Xi zoveel autoriteit dat hij er in de ogen van zijn volk en mee wegkomt als hij onderhandelingen aankondigt. Via de staatsmedia reikte Peking deze week de Filipijnse president Duterte alvast de hand: die is welkom om na zes jaar confrontaties rond de riffen de relaties te verbeteren. Peking heeft maar een voorwaarde: Duterte moet wel de uitspraak van het Hof voor Arbitrage naast zich neerleggen.