Grotere of lege dierenkooien?

Gaia viert deze maand haar 25ste verjaardag. Na het verbod op straatpaardenkoersen heeft de dierenrechtenorganisatie de afgelopen kwarteeuw nog talrijke overwinningen geboekt met haar pragmatische strategie. Toch vormt die strategie de belangrijkste splijtzwam in de dierenrechtenbeweging. Als tegenreactie doken het afgelopen decennium organisaties op zoals Bite Back en Animal Rights, bekend van de recente undercoverbeelden uit varkenshouderijen en slachthuizen. Hervormen of afschaffen? Dat is de vraag.

Gaia is de hervormer die met regelgeving het dierenwelzijn in de veeteelt wil verbeteren. Denk aan het vervangen van kooi-eieren door scharreleieren of het verbieden van onverdoofd slachten. Deze acties hebben niet alleen een grote slaagkans, maar soms ook een grote impact: het afschaffen van kooi-eieren helpt miljoenen legkippen.

Wat wil de hervormer na het bekijken van de recente slachthuisbeelden? Meer controle met camera's in de slachthuizen. Maar andere dierenactivisten bekritiseren deze aanpak. Ze vrezen een terugslageffect bij consumenten: als ze horen dat legkippen een vrije uitloop krijgen en slachthuizen camera's hebben, gaan ze misschien met een gerust geweten weer veel eieren en vlees eten in plaats van diervrije alternatieven. Als reactie op de strategie van de hervormer, volgen Bite Back en Animal Rights de strategie van de afschaffer: geen grotere kooien, maar lege kooien. Geen diervriendelijker vlees, maar diervrije, veganistische voeding. Slachthuizen sluiten in plaats van inspecteren.

Bij de strijd tegen de slavernij in de 19de eeuw zagen we dezelfde splijtzwam. Er waren hervormers die pleitten voor slavenwelzijnswetten om slaven beter te behandelen. De geschiedenis gaf hen ongelijk: uiteindelijk hebben de afschaffers of abolitionisten gewonnen. Die abolitionisten streden tegen het idee dat men een zwarte als louter bezit mag behandelen.

De abolitionisten in de dierenrechtenbeweging hebben een gelijkaardig doel: het afschaffen van de status als koopwaar. Honden of kinderen mogen we wel adopteren, maar van zodra ze koopwaar worden, zijn hun rechten en welzijn niet meer gegarandeerd. Broodfok is een mishandeling van honden. Mensenhandel is een schending van rechten. Honden en kinderen hebben een eigen wil en daarom mogen we ze niet gebruiken tegen hun wil in. Om discriminatie tussen soorten te vermijden, trekken abolitionisten deze logica door naar iedereen die een eigen wil heeft, inclusief veedieren. Dat leidt tot veganisme, want een diervrije voeding is een logische uitbreiding van onze hondenvrije voeding. Veganisme is even normaal als het vermijden van hondenvlees.

Effectief Altruïsme

Welke strategie is nu de beste, die van de hervormers of de afschaffers? Moet Gaia pleiten voor minder vlees eten of het veganisme promoten? En het dan hebben over dierenrechten of eerder over de gezondheidsvoordelen van plantaardige voeding om consumenten te overtuigen? Gaia, Bite Back en Animal Rights doen reeds enkele zeer effectieve acties, maar vaak worden nog buikgevoelens gevolgd bij het kiezen van een campagne of boodschap. Dat kan leiden tot eindeloze discussies over de beste strategieën.

Maar er komt een nieuwe wind aanwaaien: het snel opkomende Effectief Altruïsme gebruikt wetenschappelijk onderzoek en rationeel denken in plaats van onbetrouwbare buikgevoelens om de meest effectieve acties te vinden. Hun nieuwe inzichten zijn soms contra-intuïtief. Strijd eerder voor plantaardige mayonaise dan tegen dierencircussen, dat bespaart meer dierenleed. Investeer in diervrije vervangers voor kippenvlees in plaats van in hondenasielen, dat helpt meer dieren. Het onderzoek naar de beste strategieën is nog niet afgerond, maar de dieren kunnen hopen dat Gaia en alle andere dierenorganisaties de komende jaren luisteren naar wat het Effectief Altruïsme te zeggen heeft.