Scherpe tong, charmant Schots accent

Daar stond ze, in de televisiestudio, tussen David Cameron en haar Welshe collega Leanne Wood. Een kleine dame met een felgekleurd mantelpak, een scherpe tong en een onberispelijk kapsel. Gezegend met dat charmante Schotse accent sprak ze op levendige wijze over de politieke situatie, soms wiebelend met haar hoofd, iets dat ze van Bill Clinton en Alex Salmond afgekeken lijkt te hebben. De Schotten wisten al een tijdje dat hun eerste minister een ster was, maar na dat eerste televisiedebat zagen ook de Engelsen de talenten van Nicola Ferguson Sturgeon.

De 44-jarige deed iets waar de andere partijleiders niet toe in staat lijken: tot de verbeelding spreken. Zelfs kiezers die haar progressieve - een eufemisme voor 'socialistische' - gedachtegoed niet delen, toonden bewondering voor de vrouw die na 7 mei het liefst een minderheidsregering van de Labour Partij wil gaan steunen, en daarmee de troefkaarten in handen houdt. Het had niet alleen te maken met het feit dat ze een nieuwkomer was. Hier stond een politicus met een duidelijke overtuiging, iets dat de Britten sinds Margaret Thatcher niet meer hadden gezien.

De IJzeren Dame heeft een belangrijke rol gespeeld in het leven van Sturgeon. Dankzij het woningbeleid van Thatcher wisten de elektricien Robert Sturgeon en zijn vrouw Joan, een tandartsassistente, hun sociale huurwoning in Berghorn te kopen. In het oudste onafgebroken bewoonde dorpje van Groot-Brittannië, gelegen ten zuiden van Glasgow, beleefde hun dochter een gelukkige jeugd. Thuis werd er veel over politiek gepraat. Haar ouders waren lid van de SNP, toen bepaald niet gebruikelijk. Tegelijk vormde haar afkeer van Thatcher een belangrijke drijfveer.

Dubbeldeksbus

Op haar zestiende werd Sturgeon zelf lid van de nationalistische partij en vijf jaar later, toen ze rechten studeerde in Glasgow, stelde ze zich voor het eerst kandidaat. In het felrode kiesdistrict Shettleston behaalde ze 19 procent van de stemmen, tegenover 60 voor de Labour-kandidaat. Onverschrokken sprak ze na die nederlaag collega-nationalisten toe in Glasgow, van af een dubbeldeksbus met een open dak. De 21-jarige ageerde tegen de Tories, tegen Labour en voor meer autonomie. Ze ging in de sociale advocatuur werken, maar haar hart lag bij de politiek.

Bij de verkiezingen van 1997 stelde Sturgeon zich kandidaat in een andere wijk van Glasgow. Dit keer eindigde ze vlak achter de Labour-kandidaat, een van de eerste barsten in het Schotse bolwerk van de sociaal-democraten. Enkele jaren later werd ze, via een partijlijst, verkozen tot lid van het nieuwe Schotse parlement en toen de SNP kon regeren, kreeg ze de portefeuille Volksgezondheid. Daarnaast werd de Schotse plaatsvervangend partijleider, achter haar mentor Alex Salmond. Nicola Sturgeon trouwde met de SNP. Letterlijk. Partijvoorzitter Peter Murrell werd haar echtgenoot. Kinderen zouden ze niet krijgen.

In veel opzichten lijkt Sturgeon op Thatcher. Ook zij maakt lange dagen, vreet dossiers en houdt niet van vakantie. Anders dan Salmond, meer iemand van het goede leven, heeft ze de gewoonte in de personeelskantine van het parlement te lunchen. In zijn recente Sturgeon-biografie schrijft David Torrance dat ze meer is gaan werken aan haar imago, omdat ze te veel als een politieke robot overkwam. Dankzij 'Project Nicola' is bekend dat ze een flinke collectie schoenen bezit, geniet van het politieke televisiedrama Borgen en nooit een rijbewijs heeft behaald. Bovendien leerde ze lachen.

Afgelopen najaar promoveerde de gedreven politica tot eerste minister, toen Salmond na het verloren referendum besloot terug te keren naar Westminster. De troonopvolging werd een succes. Sturgeon is minder ongezouten dan Salmond en ligt beter bij vrouwelijke kiezers. Bovendien is ze linkser. Ze is voor verhoging van het minimumloon, het hoger belasten van de rijken en de verwijdering van kernwapens van Schots grondgebied. Wat haar betreft mag de staatsschuld voor zichzelf zorgen en kunnen 's lands wetten beter in Brussel worden gemaakt dan in Londen.

Samen met 'Smart Alex', die de SNP-fractie in het Britse parlement gaat leiden, zal de volkse Sturgeon een geduchte onderhandelingspartner vormen voor Cameron en Miliband, politici die wel uit een geprivilegieerd milieu komen. Haar doel is om de Schotten eindelijk echt invloed te geven in Westminster. Hoe groot de indruk is die deze onafhankelijkheidsstrijdster uit Ayrshire heeft gemaakt, toont een gemonteerde foto van haar eerste ontmoeting met koningin Elizabeth. Bij het hoofd van Hare Majesteit had een krant een stripballonnetje gezet met de tekst 'Moet ik buigen?'