Zelfs Wendy's krijgt Wendy's niet klein

De eigenaar van een snackbar in Goes weigert al zeventien jaar te buigen voor het juridische geweld van een grote Amerikaanse hamburgerketen. Wendy's wil de oversteek naar Europa maken, maar stuit daarbij op het verzet van Goesenaar Raymond Warrens.

Nooit eerder kwamen zo veel Amerikaanse fastfoodketens naar Nederland als in 2017. Dunkin' Donuts, Pizza Hut, Taco Bell, Five Guys en TGI Fridays: allemaal hebben ze onlangs hun deuren geopend of doen dat de komende maanden. Voor één groot Amerikaans fastfoodbedrijf is de Benelux echter een no-gogebied: Wendy's, na McDonald's en Burger King de grootste hamburgerverkoper ter wereld. De reden van de blokkade is de Zeeuwse snackbar Wendy's, gevestigd in het historische centrum van Goes.

"Het zijn bijna Amerikaanse porties", zegt bedrijfsleider Albert van der Hoek - gehuld in een blauwe polo met vetvlekken en het logo van de snackbar - terwijl hij een middelgrote friet aangeeft. In elke andere snackbar zou dit pak friet als groot worden omschreven. De omvang van de porties is niet het enige Amerikaanse element in de snackbar waar Van der Hoek al twaalf jaar achter de frietketel staat. Achter de vitrine met bamihappen en frikadellen staat een grote reclamezuil van een kippenvleesmerk met op de achtergrond de Amerikaanse vlag. Toch is het vooral de naam van de snackbar zelf die bij Amerikanen een gevoel van herkenning zal oproepen.

'Wendy's. Dat is een goede naam voor mijn snackbar', dacht eigenaar Raymond Warrens toen hij zijn zaak in 1988 opende. Want zo heet zijn jongste dochter: Wendy. Aan de gevel van het pand bij de stadshaven hing hij een groot bord op met de tekst: 'Wendy's fish & chips'. Overdag staat de zaak vol met Duitse toeristen en dagjesmensen, 's nachts met jongeren die naar de kroegen op het plein om de hoek gaan.

Negentien jaar eerder en ruim 6.400 kilometer verderop had Dave Thomas hetzelfde idee. In Columbus, de hoofdstad van de Amerikaanse staat Ohio, opende hij een hamburgertent die hij Wendy's doopte, vernoemd naar zijn achtjarige dochter. Die Wendy's groeide uit tot een burgergigant met 6.500 restaurants in dertig landen. Nederland ontbreekt nog op dat lijstje.

Warrens, die in 1995 het merkenrecht op de naam Wendy's vastlegde voor de Benelux, ligt al jaren overhoop met de Amerikaanse naamgenoot van zijn snackbar. In een rechtszaak in 2000 werd al door de rechtbank bepaald dat de Zeeuwse ondernemer de oudste rechten op de naam Wendy's in de Benelux bezit, een uitspraak die later in hoger beroep door het gerechtshof in Den Haag werd bevestigd. Daarmee kwam vast te staan dat de Amerikaanse hamburgerreus de naam Wendy's niet in de Benelux mag gebruiken.

Het gaat Warrens niet om het geld, benadrukt zijn advocate Thera Adam. Hij heeft naast de snackbar nog een goedlopende coffeeshop in Goes en volgens gegevens van de Kamer van Koophandel ook een internetcafé en een vertaalbureau.

"Mijn baas is er een met principes", zegt bedrijfsleider Van der Hoek over Raymond Warrens. "Niemand hoeft hem te vertellen wat er op zijn gevel mag staan en wat niet."

Maar de Amerikanen weten niet van ophouden. In 2013 besloot de keten het Europese merkrecht voor de naam Wendy's aan te vragen. Maar omdat een Europees merk natuurlijk ook geldig is in de Benelux, tekende de Zeeuwse snackbar bezwaar aan. Daarop kwamen de Amerikanen met een tegenaanval: ze namen het internationale advocatenkantoor Hoyng Rokh Monegier in de arm en probeerden het over een andere boeg te gooien.

"De advocaten waren net van die CSI-dames. Ze zagen er te perfect uit", herinnert Van der Hoek zich van een bezoek van de advocaten aan de snackbar. Tegenover de rechtbank stelden zij dat de rechten van Warrens op de merknaam Wendy's in de Benelux waren vervallen omdat de snackbar de naam niet 'normaal gebruikt' zou hebben. Onder het merkenrecht geldt de regel dat rechten kunnen vervallen als je een merk vijf jaar lang niet normaal gebruikt. Volgens de Amerikanen kon het niet zo zijn dat zulk minimaal gebruik door zo'n klein snackbarretje als 'normaal gebruik' van het merk in de Benelux kon worden beschouwd.

Nog een keten

In februari van dit jaar won David toch weer van Goliath, net als in 2000. Volgens de rechtbank in Middelburg staan Warrens' merkrechten op de naam Wendy's voor fastfood nog recht overeind. Ook het beperkte lokale gebruik van de naam is voor een buurtsnackbar voldoende om van 'normaal gebruik' te kunnen spreken, zo stelde de rechter. Meer geografische spreiding van het naamgebruik is niet noodzakelijk om de merkrechten in stand te houden.

Het probleem van de Amerikaanse fastfoodketen is er niet kleiner op geworden. Niet alleen kan het concern nog steeds de Benelux niet in, maar bovendien dreigt nu ook de Europese registratie van het merk Wendy's te stranden.

"Ze hadden zeker niet verwacht dat zo'n Zeeuwse boerenlul hen twintig jaar lang zou dwarszitten", zegt Van der Hoek, terwijl hij in het deurgat een sigaret rookt. "Ik vind het prachtig."

Begin mei viel er weer een brief van Wendy's International bij Warrens in de bus. De Amerikanen gaan ook tegen de laatste uitspraak in beroep. Dat betekent dat de zaak nog zeker anderhalf jaar duurt. Noch Wendy's International noch zijn advocaat was bereikbaar voor commentaar.

Warrens is er ondertussen helemaal mee klaar. Uit angst om iets verkeerd te zeggen, hield hij de zaak bewust uit de media. "Mijn cliënt wordt al bijna twintig jaar lang dwarsgezeten door de Amerikanen. Hij heeft Wendy's al die tijd niet durven uitbreiden", vertelt advocaat Adam. "Toen hij het hoger beroep in de eerste zaak won, is hij toch gaan rondkijken. Nu staat hij op het punt een tweede Wendy's te openen op de Zeelandbrug bij Zierikzee. Dan kunnen de Amerikanen hem ook niet meer aanvallen op het feit dat Wendy's geen keten is."