'Creativiteit van Roald Dahl kwam door hersenletsel'
Roald Dahl kon de meeste gruwelijke personages bedenken door een hoofdletsel dat hij opliep tijdens zijn vliegtuigcrash. Dat stelt zijn dokter. Al is niet iedereen het daarmee eens.
Een hersenletsel lag aan de basis van de creativiteit van Roald Dahl. Dat beweert althans Tom Solomon, de Britse dokter die in 1990 de schrijver tijdens zijn laatste weken behandelde. Vandaag is Solomon neuroloog aan de universiteit van Liverpool. Hij deed de uitspraak tijdens het Cheltenham Literature Festival van The Times.
Dahl liep het letsel op tijdens zijn dienst bij de Royal Air Force. In 1940 crashte zijn dubbeldekvliegtuigje in Libië. "Ik denk dat zijn frontale kwab is beschadigd", zei Solomon. "Dat is het stukje dat je afremt. Als dat geraakt is, word je ontremd."
Als bewijs haalt de arts teksten aan uit Dahls jeugd. Ook toen schreef hij creatief. Een 'sudden artistic output syndrome' is het dus niet. Wel zette het ongeval iets in gang waardoor hij zijn kinderetende krokodillen en sadistische echtgenoten kon bedenken.
Maar die conclusie zou neuroloog Sebastiaan Engelborghs (Universiteit Antwerpen) daar niet uit trekken. "De frontale kwab modelleert ons gedrag", zegt hij. "Wanneer we emotioneel worden, zorgt het ervoor dat we ons gedrag toch onder controle hebben. Zodat we niet meteen met iemand op de vuist gaan."
Als die kwab wordt aangetast, kunnen we inderdaad ontremd raken. Dat betekent niet dat we meer fantasie krijgen. "De gevolgen van ontremd gedrag uiten zich in onaangepast gedrag", zegt Engelborghs. "Bij mijn weten kunnen we Dahl er niet van verdenken de regels van de sociale welvoeglijkheid te hebben geschonden."
Chagrijnig
Volgens Solomon waren die uitbarstingen er nu en dan wel. Bovendien zou de schade aan Dahls frontale kwab ook zijn chagrijnig karakter verklaren.
Dat ook andere mensen gruwelijke personages en gebeurtenissen kunnen bedenken, spreekt Solomon niet tegen. "Maar zij zouden die gedachten voor zichzelf houden, terwijl Dahl ze met een zekere onbevreesdheid heeft neergeschreven", stelt de neuroloog.