Willy Wonka maakt geen chocolade meer
De Amerikaanse acteur en komiek Gene Wilder (83) is overleden. Wilder, die van vele markten thuis was, speelde enkele iconische filmrollen. Willy Wonka is niet meer, de chocoladefabriek is gesloten.
Gene Wilder raakte bij het brede publiek wereldberoemd door zijn eigenzinnige vertolking van Willy Wonka. De enigmatische figuur uit Willy Wonka & the Chocolate Factory (1971) naar het boek van Roald Dahl. Daarin komen een bende grotendeels verwende kinderen in Wonka's chocoladefabriek terecht. Een heerlijk eigenzinnige fantasymusical waarbij Gene Wilder perfect de wat enge en tegelijk charismatische Wonka gestalte geeft.
Wilder werd geboren in een gezin van Joods-Russische immigranten onder de naam Jerome (Jerry) Silberman. Wilder is 83 jaar geworden. Hij overleed in zijn huis in Stamford, Connecticut. Volgens zijn neef overleed Gene Wilder aan de gevolgen van de ziekte van Alzheimer.
De naam Jerry Silberman vond hijzelf niet geschikt voor een grote productie. Hij vond die naam daarvoor te knullig klinken. Een vriend hielp hem en toen deze het alfabet overliep en 'Wilder' zei, wist Silberman dat dit zijn artiestennaam zou worden. De voornaam Gene haalde hij uit het boek Look Homeward, Angel van Thomas Wolfe, waarin ene Eugene de held is.
De loopbaan van Gene Wilder begon met acteren in zogeheten off-Broadway-producties en vervolgens in het bekende Broadway Theatre. In 1961 werd hij lid van de Actors Studio en ging zijn acteerloopbaan pas echt van start, eerst nog in het theater maar vanaf 1964 in de film.
Was Willy Wonka zijn glansrol, hij stal tevens de show in films als Blazing Saddles, Young Frankenstein en Stir Crazy. Ook speelde hij in vier komische films met de Amerikaanse acteur en komiek Richard Pryor, waaronder See no Evil, Hear no Evil en had hij een rol in Bonnie and Clyde (1967). Daarin vertolkte hij een begrafenisondernemer die door het bankroverspaar werd ontvoerd.
Gene Wilder verdween sinds 2003 uit de belangstelling, dook niet meer op in een film of tv-serie. Wilder kondigde in 2008 overigens aan met pensioen te zijn, tenzij Mel Brooks hem ergens voor nodig had. Met die schrijver, producer en regisseur had hij een speciale band. Hun eerste 'worp' was The Producers in 1968. Hij kreeg er een Oscarnominatie voor beste mannelijke bijrol voor. Eveneens kreeg hij - samen met Brooks - een nominatie voor zijn medewerking aan het script voor Young Frankenstein uit 1974, waarin hij ook meespeelde.
Woody Allen
Wilder schreef en produceerde bovendien verscheidene films, waaronder de klassieker The Woman in Red (1984). Die prent is bekend van de hit van Stevie Wonder, 'I Just Called to Say I Love You', dat op de soundtrack staat.
Hij werkte ook samen met Woody Allen, voor Everything You Always Wanted to Know About Sex* (*But Were Afraid to Ask), dat een hit werd. Wilder was van vele markten thuis en met zijn wilde krullen en doordringende blik had hij ook wel een heel dankbare 'theaterkop'. Naast de talloze films, theaterstukken en televisieverschijningen leende hij ook zijn stem voor documentaires.
Gene Wilder liet zich politiek niet onbetuigd. Hij was een openlijke supporter voor de Democratische Partij, en voerde harde acties tegen de oorlog in Vietnam. Hij liet zich nadien sceptisch uit over de oorlog in Irak.