Filip kroont zich tot koning van klare taal
De kerstboodschap van koning Filip had dit jaar slechts één onderwerp: terreur. Onze vorst onderscheidde zich daarmee van andere gekroonde hoofden in Europa, die zich meer op de vlakte hielden of inzoomden op de geschiedenis van de kerstboom.
Als er een prijs bestond voor klare taal in vorstelijke kerstboodschappen, dan was koning Filip (55) dit jaar de winnaar. 7 minuten en 29 seconden lang sprak hij over de aanslagen in Parijs en de rol van België daarin.
Hij deed dat in niet mis te verstane zinnen als: "De recente gebeurtenissen hebben bewezen hoe belangrijk het is om te investeren in justitie, politie, het leger en de inlichtingendiensten." Hij keerde zich expliciet tegen fanatici die mensen het recht ontzeggen "anders te denken en te leven", om te nuanceren met: "Wie zijn geloof belijdt met eerbied voor de universele waarden van de mens mogen we niet over dezelfde kam scheren als de individuen die hun godsdienst misbruiken."
Kramp
De actualiteit zat ook in de derde kersttoespraak van de Nederlandse koning Willem-Alexander (48), al zat er in zijn tekst toch wat meer kramp.
Woorden als 'vluchtelingen' en 'asielzoekers' waren kennelijk taboe, en dus werd gekozen voor 'grote groepen mensen' die 'door terreur en geweld op drift (zijn) geraakt'. Hun lot werd afgezet tegen de angsten van burgers om hun vrijheden te verliezen. Onder verwijzing naar herdenkingen overal in Europa van 70 jaar bevrijding werd een historisch kader getrokken. Altijd lastig, vergelijkingen met de Tweede Wereldoorlog, zo maakte ook deze tekst duidelijk. Ze geven een vervreemdende relativering.
Nostalgische bui
Koningin Elizabeth (89) van Groot-Brittannië had haar toespraak waarschijnlijk goeddeels al geschreven in een nostalgische bui tijdens de zomervakantie. De tekst was een lofzang op de geschiedenis van de kerstboom, gezeten uitgesproken, als vanouds doorsneden met ondersteunende beelden. Maar een reflectie op de aanslagen in Parijs of de vluchtelingenproblematiek kwam er niet in voor.
In Spanje heeft koning Felipe (47) zijn eigen sores. Vlak na de verkiezingen van vorig weekend, die in het teken stonden van de opkomst van nieuwe partijen, de economische crisis en corruptie - ook in zijn eigen familie - thematiseerde hij in zijn tweede kersttoespraak rond de eenheid van Spanje. Om die te benadrukken zat hij in het koninklijk paleis in Madrid, dat 'het gehele Spaanse volk' toebehoort en symbool is van 'onze gedeelde geschiedenis'.
Voorheen, ook bij Juan Carlos, kwam de toespraak uit de meer informele koninklijke werkkamer in het Zarzuelapaleis, in een buitenwijk van Madrid.
Vrede in Syrië
Gezegd moet worden dat Felipe aan het slot wel degelijk ook de barbarij in Parijs en de vluchtelingen noemde, onderwerpen waarover volgens hem 'de stem van Spanje' in Europa moet klinken.
Ook koning Carl Gustaf (69) van Zweden koppelde (in een radiotoespraak!) de internationale ontwikkelingen aan de gebeurtenissen in eigen land: een hoge asielinstroom en een racistisch gemotiveerde aanslag op een school in Trollhättan, met drie dodelijke slachtoffers.
De paus riep onverbloemd op tot snelle vrede in Syrië. Maar de kerkvorst is dan ook alleen aan God, niet aan een regering verantwoording schuldig.