'Tijd nemen, dat is de kunst'
Voor de reeks wil Ilke Cop gesprekken voeren die zich situeren op de scheidingslijn tussen kunst en commercie. Hoe gaan kunstenaars om met het balanceren van idee en realiteit? Eerste afspraak: Brussels performancekunstenaar Kevin Trappeniers (32).
Mijn inspirerende gesprekken met Kevin vinden meestal plaats in een Brusselse kroeg, in het gezelschap van vrienden. Vandaag verleent de omkadering onze ontmoeting een zekere spanning en ernst. Toen ik Kevin bijna zeven jaar geleden leerde kennen, was hij een jonge acteur/danser met een hartverwarmend gevoel voor humor. Vandaag ontmoet ik hem als een integer artiest met een onveranderde nieuwsgierigheid en een grote affiniteit voor Brussel, waar inspirerende mensen en ontmoetingen naar eigen zeggen worden afgewisseld met grijze portieken en schimmige kroegen. "Ik vind de uitwisseling tussen ruimtes en mensen altijd net iets intenser en diverser hier. En ja, Brussel kan soms ook stinken. Maar op een goede kaasplank ligt ook altijd een stuk schimmel."
Het gesprek vindt plaats in WorkspaceBrussels, een creatieve broeikas voor performancekunst. In mei staat voor Kevin hier een residentie op de planning. Zijn werk begeeft zich op de grens tussen performance art, theater en beeldende kunst. In zijn zintuiglijke voorstellingen, zoals het prachtige Asymptote, blies Kevin mij omver met een puur fysieke beleving.
Taal is manipulatief
Hij gaat in zijn werk meestal spaarzaam om met woorden, en in zijn persoonlijke leven in feite ook. Over zijn nieuwe voorstelling Antenna wil hij alleen zeggen dat ze handelt over gefaalde communicatie tussen personen en tussen staten. Hij merkt op dat we geëvolueerd zijn naar een maatschappij waarin de waarheid moet onderdoen voor het construeren van een meer wenselijke realiteit. "Taal is heel marketinggericht geworden. Ze is manipulatief en verleidt. Dat is wat ik in Antenna wil onderzoeken door de gesproken taal weg te laten, zodat de toeschouwer zijn eigen woorden kan vinden."
Kevin vertelt dat hij bewust tijd wil creëren voor zichzelf en de voorstelling. "Ik vind dat er te veel wordt geproduceerd - ook in de kunst, ja. Ik wil meer in de diepte werken. Tijd nemen, dat is de kunst." Zijn onderzoek zal bijna een half jaar duren en bekijkt onder andere de mogelijkheden om een scenografisch object uit de theaterzaal in de publieke ruimte brengen. "Zo creëer ik een context waarin mensen samenkomen om écht te communiceren - met elkaar, met het landschap en met het object."
Het valt me op hoe Kevin in alles wat hij doet een oneindige bescheidenheid aan de dag legt, maar tegelijk ongelooflijk zeker is van zijn visie, en van de taak van de kunstenaar in de maatschappij, als die er überhaupt al is. "Ik zie de jongste tijd meer activistische voorstellingen. Alleen denk ik dat die vaak de esthetische kracht missen die mensen kan aanzetten om op een andere manier naar iets te kijken. De kunst is om mensen via een omweg iets te vertellen. Of je kunt, zoals Alain Platel, beslissen om bijvoorbeeld niet meer in Israël op te treden. Maar dat staat voor mij los van de kunst. Ik wil die twee graag gescheiden houden."
Maar kun je dat als kunstenaar wel, in tijden van besparingen en conservatieve politiek? "Ik put veel hoop uit de manier waarop mensen elkaar vinden in hun gezamenlijke passie, hun gedrevenheid. Ook de manier waarop jij bijvoorbeeld werkt - ethisch en duurzaam - de kracht daarvan is niet te onderschatten. Die is veel groter dan eender welke figuur die anderen wil overtroeven." Glimlachend voegt Kevin toe: "Hoe heet dat in het Engels? To trump someone?"
Financieel blijft het echter moeilijk om het hoofd boven water te houden, geeft hij toe. Maar dan klust hij liever bij in een café of fabriek dan dat hij slecht werk maakt. "Er is in dit land een grote verscheidenheid aan kunstenaars en slechts een handjevol kansen om er geld mee te verdienen. Dus worden er vaak goedkopere voorstellingen opgevoerd dan doordachte stukken met een lange onderzoeksperiode."
De oplossing? Gewoon zelf dingen in gang steken. Kevin richtte een vzw op, Stray Light, waar hij niet alleen zijn eigen voorstellingen in onderbrengt, maar waarbij ook jonge dansers, die nog geen eigen structuur hebben, terechtkunnen. "Stray Light is de ideale paraplu voor hen om onder te werken. Ik heb een erg moeilijke weg afgelegd, omdat ik geen opleiding heb gevolgd, en dan is het een pak moeilijker om je te positioneren in de podiumwereld. Organisaties als de Vincent Company, die verbindingen zoekt tussen artiesten en partners, zijn onontbeerlijk geweest. En ook de overheid heeft zeker een taak. Als zij de stroom van jonge kunstenaars afstompen, komt er geen nieuwe zuurstof. De onderzoekssteun die ik kreeg, geeft mij in elk geval heel wat ademruimte."