Nieuw logo, zelfde verhaal
De volle focus op het hart van de roos. Het nieuwe logo van sp.a moet de inhoudelijke vernieuwingsoperatie symboliseren. Alleen: die komt er pas later aan. Hoe zinvol is het om een logo aan te passen, als daar niet eerst een nieuw verhaal aan voorafgegaan is?
Nieuw jaar, nieuwe tijden. Onder dat motto promoot sp.a sinds deze week op sociale media haar nieuwjaarsreceptie van 21 januari in Bredene. Staat daar niet bij: een logo. Nochtans hebben ze ook daarvan een nieuw exemplaar: de roos die het letterwoord voorafgaat staat niet langer in zijaanzicht, maar wordt van bovenaf in beeld gebracht.
"Het andere perspectief geeft een zicht op de kern van de roos. Die terugkeer naar het hart past helemaal binnen ons vernieuwingstraject", zegt sp.a-woordvoerder Sarah Vandecruys. Afgelopen jaar lanceerde sp.a al wel de verplichting om bij de eerste drie namen op elke kieslijst een nieuwkomer te lanceren en installeerde de partij decumulregels. De sp.a-Academy waarbij jong talent een stoomcursus politiek kreeg, was volgens de partij een succes. En er waren de twee Ctrl+Alt+Del-boekjes van voorzitter John Crombez, al mochten die niet gelezen worden als partijpamfletten.
Maar verder? Dat sp.a met iets zal moeten komen is duidelijk. De partij zit in de peilingen op bodemkoers, een groot deel van het oude socialistische electoraat heeft de partij de rug toegekeerd en een ander logo zal verre van volstaan om hen van gedachten doen te veranderen. Toch houden de socialisten voorlopig de lippen op elkaar. Een tip van de sluier wordt gelicht op de nieuwjaarsreceptie, de volledige primeur is voor het congres dat in maart gehouden wordt. "We zullen antwoorden formuleren op de nieuwe uitdagingen in onze samenleving. De socialisten zijn altijd de voorloper geweest van nieuwe voorstellen en dat zal de komende weken en maanden opnieuw blijken", houdt Vandecruys het vaag.
Modale oefening
Politicoloog Carl Devos (UGent) is niet onder de indruk. "Antwoorden bieden op de veranderende maatschappij, dat is wel het minste wat ik van een politieke partij verwacht. Alles wat ik tot nu toe gehoord heb, klinkt als een vrij modale oefening. Lang geen control alt delete, om het in de termen van de voorzitter te zeggen. Een nieuwe missionstatement, een nieuwe beginselverklaring, dat komt er niet. Is dat dan iets waar je je logo voor moet veranderen? En vooral: op voorhand al?"
Ja, zegt sp.a zelf. Het oude logo was al een hele tijd niet meer gewijzigd. Bovendien worden rond deze tijd de officiële uitnodigingen voor de nieuwjaarsreceptie verstuurd, zegt Vandecruys. "En het zou toch heel raar zijn om daar nog het oude logo op te zetten, wanneer we op de dag zelf toch een nieuw wilden lanceren?"
Nee, zegt Jan Callebaut. Er zijn twee redenen waarom je als gevestigde organisatie je logo verandert, zegt de expert politieke communicatie. Ofwel is het een vormverandering zonder echte inhoudelijk richtingwijziging die mensen zal enthousiasmeren en inspireren. Ofwel is het het sluitstuk van diepgaande interne hervorming die voor een nieuw elan heeft gezorgd.
"Maar nu gebeurt het omgekeerde", zegt Callebaut. "Nog voor de vernieuwing wordt ingezet, althans toch voor de buitenwereld, is er al een nieuw logo. Dat is de communicatie van twintig, dertig jaar geleden. Eerst een vlag planten en daarna mag je ontdekken wat eronder zit. Maar zo werkt het vandaag niet meer. Vandaag wordt er directe communicatie verwacht."
Interne waarde
Sowieso is een subtiele wijziging van het logo gedoemd om een slag in het water te zijn, zegt Callebaut. Denk maar aan de plus die PVDA schrapte, of het uitroepteken dat Groen nu al enige tijd achterwege liet. "Bij het grote publiek moet je met zo'n ingreep op niet veel effect rekenen. Maar als je de eigen militanten een hart onder de riem kunt steken, waarom niet? Wie weet is de logowijziging van sp.a wel intern van waarde."
Het is een redenering waar ook de politicoloog in kan meegaan. "De partij zat in zak en as. Crombez zei onlangs in De Standaard dat hij wakker lag van de verkiezingen, omdat hij niet wist of ze het wel zouden halen. Tja, als je er zelf al niet meer in gelooft... Met zo'n instelling kun je natuurlijk niet naar de stembus. Dus als dit nieuwe logo en de voorstellen die op komst zijn de socialisten weer trots en zelfvertrouwen kunnen geven, dan is dat niet slecht", vindt Devos.
"In ieder geval hebben ze één ding al bereikt met het nieuwe logo: we zijn geprikkeld", zegt hij. "Ze hebben een momentum gecreëerd. Iedereen zal vol verwachting uitkijken naar wat ze presenteren. Misschien is dat nu wel het belangrijkste."