De stempel van 'Friends'

Knusse koffietentjes

Die gezellige kringloopbank in je favoriete hippe koffiehuis is een variatie op de gezellige kringloopbank die twintig jaar geleden het belangrijkste decorstuk was in het favoriete koffiehuis van Friends. In het fictieve café Central Perk werd de oude oranje bank jarenlang versleten door de derrières van Monica, Chandler, Ross, Phoebe, Rachel en Joey, die in de koffietent verzamelden voor hun onthechte twintigersgesprekken.

Door Friends wilde iedereen een Central Perk-achtig café op loopafstand om knus te hangen met vrienden op een bank die, net als in Friends, op de een of andere manier nooit al bezet is door anderen. De slimme Iraanse zakenman Mojtaba Asadian voelde die behoefte feilloos aan. In 2006 begon Asadian een koffiehuisketen en registreerde de naam Central Perk in 32 landen. De koffietenten moesten zo veel mogelijk op Central Perk lijken. Het eerste café werd geopend in Dubai door James Michael Tyler, die in Friends de rol van barman Gunther speelde.

Wie echter fan is van Friends, maar geen zin heeft om op druilerige dagen koffie of thee te drinken op een plek waar je met millennials moet vechten om het beste plekje op de kringloopbank, kan vanaf nu dus ook gewoon thuis blijven en naar Friends op Netflix kijken. Al dan niet met een koffiemok, bierglas of zak koekjes met Central Perk-logo - merchandise die via talloze webshops te koop is.

Het Rachel Green-kapsel

Tijdens de tien seizoenen van Friends heeft het haar van personage Rachel Green, gespeeld door Jennifer Aniston, tal van transformaties ondergaan. Negenentwintig in totaal, volgens fans die het op tientallen sites hebben bijgehouden. Kort, lang, opgestoken, half opgestoken, golvend, steil, gevlochten en zelfs natgeregend: de perfecte dikke donkerblonde lokken van Rachel waren vrijwel in elke haardracht de droom van veel vrouwen. Maar er is één kapsel waar vrouwen vanaf mid jaren negentig massaal voor naar hun kapper stormden om dezelfde haarstijl te vragen: de volumineuze halflange bob-line met opgelichte plukjes haar, inmiddels beter bekend als de 'Rachel'.

Modeblad Marie-Claire schatte in 2014 dat zeker elf miljoen vrouwen over de hele wereld het kapsel hebben uitgeprobeerd. Volgens Vanity Fair en Glamouris de Rachel, bedacht door haarstylist Chris McMillan, zelfs een van de meest populaire coupe ooit. Ook beroemdheden als Cameron Diaz en Julia Roberts kopieerden de Rachel toen Friends het kapsel introduceerde.

Dat het kapsel alleen niet voor iedereen is geschikt, hoef je de vrouwen die hun kapperszaak gedesoriënteerd verlieten niet te vertellen. De natuurlijk overkomende Rachel-coupe valt immers niet zo soepel bij alle haarstructuren. Actrice Debra Messing, die een hoofdrol speelt in de populaire serie Will & Grace, bekende onlangs in een interview met lifestyleplatfom Refinery29 dat ze ook de Rachel uitprobeerde, nadat de makers erop aandrongen. Tegen beter weten in, bezocht Messing de haarstylist van Jennifer Aniston, die vervolgens drie uur lang haar wilde krullen probeerde te transformeren naar steile lokken. "Het eindresultaat was een debacle", aldus Messing. Het probleem was dat ze té veel haarvolume had. "Ik leek op een champignon", concludeerde ze.

En wat vindt Jennifer Aniston zelf van de coupe die haar Friends-personage Rachel wereldberoemd heeft gemaakt? Die scheert naar eigen zeggen nog liever haar hoofd kaal dan dat ze het kapsel uit Friends vrijwillig draagt. Althans, dat antwoordde ze vier jaar geleden nog resoluut in een radio-interview (met The Kyle and Jackie O Show),toen haar de hypothetische keuze werd voorgelegd. Twee jaar eerder noemde ze het kapsel 'de lelijkste ooit' in een vraaggesprek met Allure.Toen ze in 2014 te gast was in The Graham Norton Show vertelde ze overtuigd te zijn dat haar toenmalige haarstylist totaal stoned geweest moest zijn toen hij de schaar, föhn en borstel in haar lokken zette. "Hij liet me achter met een ronde borstel en een haardroger", vertelde ze tijdens de show, terwijl ze geen flauw idee had hoe ze het kapsel thuis zelf moest creëren zonder kapper.

Studiemateriaal voor socialegelijkheidsstrijders

In 2013 publiceerde popmagazine Complex een lijst van de vijftig 'meest racistische televisieshows ooit'. Friends stond op nummer 41 - de cast was namelijk volledig wit. Toen alle afleveringen van Friends in 2015 op Netflix Amerika verschenen, volgden ook andere kritische stukken van auteurs die de populaire sitcom achteraf gezien problematisch vinden vanwege 'racistische, seksistische en homofobe' elementen.

Neem het artikel op Slate, over het homofobe karakter van Friends. Vooral Chandler Bing moest het ontgelden die zijn homoseksuele vader volgens de auteur 'vreselijk' behandelde. Volgens het artikel was Chandler actief wrokkig en ridiculiseerde hij zijn betrokken en liefdevolle vader voortdurend. Zijn arme vader kreeg aanvankelijk niet eens een uitnodiging voor Chandlers bruiloft.

Op lifestyleplatform Refinery29 verscheen een artikel over alle scènes waarin stereotypes over dikke mensen de revue passeren. Met name de jonge versie van Monica, het personage dat als puber en student kampte met overgewicht, is het mikpunt van spot. Of beter gezegd: de 'Fat Monica', want de huidige Monica is slank en bevallig. Nadat Chandler haar vroeger kennelijk eindeloos kwelde met grapjes over haar omvang, viel ze na haar studententijd rap af. In de vier afleveringen dat Fat Monica tijdens een flashback weer even opduikt is ze altijd dik en hongerig, moppert de auteur, terwijl de hernieuwde Monica begeerlijk en gelaagd is: 'grappig, neurotisch, liefhebbend en competitief'.

Veruit de meeste kritiek gaat over het gebrek aan diversiteit in de cast. Het is een onredelijk verwijt, want als witte en zwarte vriendengroepen in New York, zeker in die tijd, gesegregeerd langs elkaar heen leven, dan stonden de makers misschien wel dichter op de realiteit dan de diversiteitscritici. Leuk weetje:Friends lijkt wel erg op eerdere sitcom Living Single, over - jawel - zes zwarte vrienden in New York, die een jaar eerder op tv werd vertoond. De serie flopte uiteindelijk, nadat Friends alle glans pikte.

Ook rapper Jay-Z refereerde onlangs met zijn clip 'Moonlight' aan Friends. Daarin liet hij de intro van Friends én een scene uit aflevering 'The One Who's Never Ready' naspelen door een volledig zwarte cast. De clip is echter geen kritiek op Friends, maar een aanklacht tegen de onderwaardering van zwarte Amerikanen in de mediawereld in het algemeen. Alleen: als het aan Jay-Z ligt, laten zwarte acteurs zich juist niet door witte makers als diversiteitsexcuus casten, maar schitteren zij voortaan in eigen producties - zoals de film Moonlight.

De versierzin waar iedereen op afknapt

In een aflevering van het vierde seizoen van Friends is Rachel Green weer eens onzeker over een man. Ze wil ene Joshua op een date vragen, maar ze durft het niet. Maar dan is daar vriend Joey die haar te hulp schiet met een versierzin waarop hij zweert voor een geslaagde flirt: "How you doin'?"

Het is eigenlijk een waardeloze openingszin, ware het niet dat, zo legt Joey uit, de klemtoon op het woord 'you' moet komen te staan. Je moet er bovendien verlekkerd bij kijken alsof de ander al naakt voor je staat. Joey test het vervolgens uit op Phoebe om de effectiviteit van zijn tactiek aan te tonen, en warempel: Phoebe reageert giechelend als een verlegen bakvisje. Ook Rachel is overtuigd en belt direct Joshua op.

Vanaf dat moment wordt "how yóú doin'?" een terugkerend grapje in de serie (negentien keer om precies te zijn) én de bekendste quote van womanizer Joey. T-shirts en posters met zijn favoriete zin vinden gretig aftrek en op internet cirkelen talloze gifjes en memes van de fragmenten waarin Joey een vrouw aanspreekt met de zin en - laten we eerlijk zijn - griezelige blik.

Maar werkt openingszin ook echt? Refinery29 deed een onderzoekje, en wat bleek? Van de negentien keer dat de openingszin in Friends werd ingezet om met iemand te flirten, was het trucje in 47 procent van de situaties succesvol. Wanneer de situatie zich voordoet in zijn eigen appartement, heeft Joey 0 procent succes. Je zou dus kunnen denken dat de kans dat een vrouw in het echte leven onder de indruk is van het overschatte tactiekje ook 0 procent is. Maar dat geldt niet voor Game of Thrones-actrice (en Joey-fan) Emilia Clarke. Toen ze twee jaar geleden met Matt LeBlanc te gast was in The Graham Norton Show, kon ze het niet laten om hem te vragen of hij weer even in de rol van Joey Tribbiani wilde kruipen voor haar. LeBlanc zette een serieus gezicht op, keek Clarke zwoel aan en vroeg: "How yóú doin'?" Ze giechelde.

Het einde van de westerse beschaving

De westerse beschaving is in elkaar aan het storten en dat ligt niet aan pussygrabberDonald Trump, maar aan de Amerikaanse essayist en Friends-liefhebber David Hopkins. In een veel gedeeld essay haalde hij vorig jaar zijn grootste weerzin tegen de serie op: de continue ridiculisering van Ross Geller, een onhandige romanticus en de enige intellectueel in Friends.Want steeds wanneer Ross zijn kennis wilde delen met zijn vrienden, werd hij weggehoond of geen interesse getoond. Niemand had een boodschap aan zijn intelligentie, beweert Hopkins, dus waarom zou dat wel gelden voor de miljoenen kijkers?

Dus, is de conclusie, dankzij Friends heeft het volk het anti-intellectualisme omarmd en is de neergang van het Westen ingezet. Nerds zijn niet meer veilig in het post-Friends-tijdperk waarin de kont van Kim Kardashian meer clicks krijgt op de nieuwssite van CNN dan een bomaanslag in Calcutta. Voor Ross is er in ieder geval geen hoop meer, beweert Hopkins. Hij werd in tien jaar tijd net iets te vaak voor schut gezet door zijn nare vrienden. "Kun je het Ross kwalijk nemen dat hij gek is geworden?"

2004, toen de laatste aflevering van Friends werd uitgezonden, luidt volgens Hopkins dan ook het jaar waarin de retardatie van de samenleving een feit werd. Hij wil maar zeggen: in dat jaar schreef nietskunner Paris Hilton een populaire autobiografie, kreeg het domste personage Joey Tribbiani een spin-off en bracht rockband Green Day het album American Idiot uit - waarmee het zelfs een Grammy won.

Alle seizoenen van Friends zijn vanaf nu (ondertiteld) te zien op Netflix.