Is de paus plots een linkse rakker?
In zijn kersthomilie reageerde paus Benedictus XVI tegen de commercialisering van Kerstmis. In België sprak aartsbisschop Léonard in dezelfde lijn zijn steun uit voor de indignado's. Zijn de om hun conservatieve ethische ideeën bekende kerkvaderen plots links geworden? 'Ach, ze brengen een makkelijke boodschap', meent de gewezen woordvoerder van Léonard.
Het mag dan de middernachtmis heten, in de Vaticaanse Sint-Pietersbasiliek ving de dienst gezien de hoge leeftijd van de paus voor het tweede jaar op rij al om 22.00u aan. De man moest zijn krachten sparen voor zijn kersttoespraak en zijn vele engagementen op Kerstmis, heet het.
"Bij het kind in de kribbe in een stal in Bethlehem is de ware vreugde en het echte licht van Kerstmis te vinden", zo oreerde de kerkvader. Verwijzend naar Sint Franciscus van Assisi riep hij op tot eenvoud en nederigheid en hij spoorde aan tot solidariteit met al wie onder armoede en lijden gebukt gaat of Kerstmis ergens onderweg moet vieren.
"Laten we de Heer om hulp vragen om ons voorbij de oppervlakkige glitter van deze periode te laten kijken", zo klonk het nog. De paus zei afgelopen donderdag iets soortgelijks op zijn eindejaarsontmoeting met de vertegenwoordigers van het Vaticaan. Hij stelde toen dat de financiële crisis in Europa voornamelijk het gevolg was van "de ethische crisis die een schaduw werpt over het Oude Continent".
Politieke implicaties
Er golden strenge veiligheidsmaatregelen tijdens de plechtigheid. Die moesten incidenten als dat van twee jaar geleden verhinderen, toen een verwarde vrouw tijdens de nachtmis de paus besprong en hem tegen de grond trok. Benedictus XVI bleef ongedeerd maar een andere bejaarde geestelijke brak daarbij een heup.
In België klonk de wegens zijn reactionaire standpunten inzake homoseksualiteit en abortus door velen verguisde aartsbisschop André-Joseph Léonard twee uur na de paus gelijkaardig. In zijn homilie tijdens de middernachtmis in de Brusselse Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal zei hij te sympathiseren met 'de verontwaardigden' die op verscheidene plaatsen in de wereld protesteren tegen de kwalijke gevolgen van het neoliberalisme.
"Het neoliberalisme brengt werkloosheid, uitsluiting, materiële en spirituele armoede teweeg over de hele planeet", aldus nog de aartsbisschop. "In deze kerstnacht denken we in het bijzonder aan zij die in onze samenleving dakloos zijn, om hen op te vangen, naar het beeld van Maria en Jozef in de nacht van de eerste Kerstmis. Ruimer gezien denk ik aan de talrijke slachtoffers van de schrikwekkende financiële crisis die Europa doormaakt."
Verder had hij het ook over de financiële crisis die veroorzaakt worden door de ongebreidelde zucht naar onmiddellijk rendement en waarvan de factuur vooral door de zwaksten betaald zal worden.
Zowel Ratzinger als Léonard hekelen het kapitalisme, van waar deze linkse geestdrift? Theoloog Jürgen Mettepenningen (KULeuven) ziet hun homilie "als een voortbouwen op een duidelijke boodschap van solidariteit. Beide mannen zijn grote bewonderaars van Johannes Paulus II, die ook altijd hoopte dat zijn toespraken politieke implicaties zouden hebben, hoewel hij beweerde nooit aan politiek te doen."
"Tegelijk vind ik het een makkelijke boodschap, het betreft veilige woorden bedoeld voor de buitenwereld. Op dit moment van grote crisis binnen de katholieke kerk waren woorden van bemoediging meer aan de orde geweest. De polarisatie tussen de elitekerk, die zich blind op Rome richt, en de zoekende basiskerk, die vindt dat ze zich meer met de tijdsgeest moet verzoenen, is groter dan ooit."
"Bovendien weet ik niet of het wijs is om expliciet één groep van verontwaardigden te steunen. Zowel de paus als de aartsbisschop gebruiken hun moreel gezag om te wijzen op de euvels van de wereldeconomie. Maar is dat moreel gezag niet flink afgebrokkeld? Was het nu niet beter om, in het licht van onder meer het seksueel misbruik binnen de kerk, iets minder hoog van de toren te blazen?"