Laaggeschoolden:

Vijf jaar lang onderzocht Vandebroeck het lichaamsbeeld en de lichaamskenmerken van Vlamingen. Hij baseerde zich daarvoor op niet minder dan acht bevolkingsenquêtes die tussen 2003 en 2010 in België en Vlaanderen zijn afgenomen en eigen onderzoek.

"De data tonen aan dat lagere sociale klassen dikker zijn, kleiner zijn en zichzelf ook lelijker vinden", zegt hij. "De zwakste sociale groepen worden disproportioneel getroffen door zwaarlijvigheid, krijgen daardoor af te rekenen met steeds meer maatschappelijke vooroordelen, sluiten zichzelf vaker uit van de publieke ruimte en belanden zo in een vicieuze cirkel."

Mannen die hun middelbaar diploma niet hebben gehaald hebben twee keer zoveel kans om als 'obees' geklasseerd te worden dan mannen met een universitair diploma. Bij vrouwen is die kans zelfs vier keer groter. Gemiddeld wegen mannen en vrouwen uit de laagst opgeleide groep respectievelijk 4 en 8 kilo meer dan mannen en vrouwen met dezelfde lengte uit de hoogst opgeleide categorie.

Hoe hoger iemand op de maatschappelijke ladder staat, hoe groter die bovendien is. Onderzoek wijst uit dat mannen die weinig of geen onderwijs hebben gehad gemiddeld 3,6 centimeter kleiner zijn dan diegenen met een universiteitsopleiding. Bij vrouwen is dat verschil 2,5 centimeter.

Stigmatisering

Ook het zelfbeeld daalt evenredig met het opleidingsniveau. De laagst opgeleiden beoordeelden zichzelf systematisch als minder aantrekkelijk. Arbeiders geven zichzelf 6,4 op 10, bedienden 6,7. Kaderpersoneel en managers scoren met 7,2 en 7,3 opmerkelijk hoger. Het aantal vrouwen dat zichzelf 'zwaarlijvig' vindt, daalt van 44 procent in de laagst opgeleide groep tot 22 procent bij vrouwen met een universitair diploma.

"Daar komt nog bij dat het stigma op zwaarlijvigheid erg groot is", zegt Vandebroeck. "Dikke mensen worden doorgaans bestempeld als lui, dom, ambitieloos, ongemotiveerd en ongedisciplineerd. Die stigmatisering maakt het des te schrijnender omdat het de zwakste sectoren van onze samenleving treft. Het tast hun zelfbeeld aan en beïnvloedt hun functioneren."

Die neerwaartse spiraal versterkt zichzelf, benadrukt Vandebroeck. "Bij sollicitaties bijvoorbeeld zie je dat goed. Het is bewezen dat mensen met overgewicht zich sneller ongemakkelijk voelen tijdens een jobinterview. Automatisch krijgen zij dan clichés opgeplakt, wat ervoor zorgt dat ze niet alleen vaker afgewezen worden, maar dat ze ook minder kans maken op promotie of loonsverhoging."

Veel eerder dan campagnes te lanceren over gezonde voeding of beweging, moet onze overheid inzetten op sociale herverdeling, vindt Vandebroeck. "De Scandinavische landen bewijzen dat. In staten die investeren in sociale voorzieningen, wordt de kloof kleiner." >> 12-13