Cameron is de controle kwijt

De ernst van de politieke crisis in Downing Street werd gisteren onderlijnd door enkele van de succesvolste en vooraanstaandste Britse zakenleiders. In een open brief die werd gepubliceerd in de Britse krant The Independent beschuldigen CEO's zoals Richard Branson (Virgin), David Cruickshank (Deloitte) en Nicolas Petrovic (Eurostar) de eurosceptische Tories de nationale belangen te ondermijnen met hun queeste tegen Brussel. "De economische redenering om in de EU te blijven is overweldigend. Het Britse lidmaatschap van de EU wordt geschat tussen de 31 en 92 miljard Britse pond per jaar in inkomstenwinsten, of tussen 1.200 en 3.500 pond per huishouden", schrijven ze. "Wat we nu zouden moeten doen is hard vechten om een competitiever Europa tot stand te brengen. We moeten aandringen om de interne markt te versterken en te verdiepen, met digitale technologie, energie, transport en telecom, wat het Britse bruto binnenlands product met 110 miljard pond kan versterken."

De bedrijfsleiders delen de vrees dat EU-regulering een nadeel kan zijn voor The City, het financiële hart van het Verenigd Koninkrijk, maar relativeren ook. "Er is ook een enorme opportuniteit voor de Londense kapitaalmarkten om de problemen van het EU-bankensysteem te helpen oplossen", merken ze op. "De baten van het lidmaatschap overstijgen de kosten. Iets anders suggereren is de politiek laten voorgaan op onze economie."

Doos van Pandora

De brief volgt na een week waarin de eurosceptici de druk op premier Cameron drastisch opvoerden. Meer dan honderd Tory-Lagerhuisleden drukten in een motie hun onvrede uit dat de recente beleidstoespraak van de Queen geen melding maakte van een volksraadpleging over het EU-lidmaatschap, iets wat Cameron in januari had beloofd. Twee Tory-kabinetsleden, onder wie de defensieminister, zegden eerder in het openbaar dat ze zouden stemmen voor een vertrek uit de EU als er nu een referendum zou komen.

De pro-Europese vleugel van Camerons partij ging dit weekend in het tegenoffensief. De invloedrijke oud-minister van Buitenlandse zaken en Financiën, Lord Howe, zei dat Cameron "Pandora's doos opende" door het EU-lidmaatschap te willen heronderhandelen. Howe zegt dat de Tory-top "als angsthazen wegloopt" voor haar backbenchers - maar ook voor de UK Independence Party - en zo toestaat dat euroscepticisme 'de ziel van de partij infecteert'. "In het proces lijkt Cameron de controle over zijn partij te verliezen", schreef Howe in The Observer, waarin hij het niveau van het EU-debat in de partij omschreef als een "nieuw, bijna kluchtig dieptepunt" in de geschiedenis van de partij.

Howes waarschuwing zal niet in dovemansoren vallen. De laatste keer dat hij openlijk een premier de wacht aanzegde was in 1990. Howe nam toen ontslag uit het kabinet van wijlen Margaret Thatcher uit het protest tegen haar rabiate anti-Europese koers. Zijn vertrek versnelde haar ontslag.

Koorddans

De rechtervleugel van de Tories gunde Cameron ook gisteren geen rust in het Lagerhuis. Meer dan 150 Conservatieven maakten zich op om een amendement te stemmen tegen de programmawet die het homohuwelijk legaliseert. De Marriage Bill was in februari bij meerderheid van 225 parlementsleden al goedgekeurd maar bijna de helft van de Tories stemde tegen. Net zoals toen moest Cameron gisteren rekenen op steun van zijn LibDem-coalitiepartner en oppositiepartij Labour om de meubelen te redden. Of dat lukte, moest gisterenavond nog blijken.

De Britse premier lijkt de komende weken alles uit de kast te zullen moeten halen om niet voortijdig ten val te komen, terwijl hij verder koorddanst tussen de twee tegengestelde vleugels van zijn diep verdeelde partij.