The day after: Frankrijk blijft niet bij de pakken zitten na brand in Notre-Dame

De teller van de vele gulle giften staat al op meer dan 750 miljoen euro.

Jacques Chanut, voorzitter van de Franse vereniging van aannemersbedrijven, heeft geweldig nieuws op Twitter. "Een lid van de Franse federatie van bedrijven die historische gebouwen restaureren, heeft de haan van de torenspits van de Notre-Dame teruggevonden in het puin. Het is ongelofelijk!" Volgens Le Figaro werd de vondst op de Franse televisie ook bevestigd door bisschop Patrick Chauvet. Tot nu toe werd gedacht dat de windhaan op de toren de brand niet had overleefd, gevreesd werd dat hij gesmolten was. Op de foto's is wel te zien dat de haan stevig beschadigd is.

De Franse president Emmanuel Macron richtte zich om 20 uur tot de natie. De president riep in zijn toespraak de Fransen op zich na deze ramp te verenigen en samen de Notre-Dame opnieuw op te bouwen, zoals altijd al is gebeurd als gebouwen sneuvelden bij oorlogen en incidenten. "Wij zijn een volk van bouwers", aldus Macron.

De president zei ook dat de kathedraal "binnen de vijf jaar" zal gerenoveerd worden en "nog mooier dan vroeger zal zijn" eens volledig hersteld.

Een van de onderzoekers van de brand stelt anoniem dat een brandweerman na het eerste brandalarm in de Notre-Dame onder het dak is gaan kijken, maar geen brand kon ontdekken. Na het tweede alarm was het vuur al te groot om in te grijpen.

Er zijn inmiddels dertig mensen gehoord in de zaak. Het gaat vooral om mensen die renovatiewerkzaamheden uitvoerden aan de kathedraal.

Zeker vijftig onderzoekers zijn op de zaak gezet. In verband met de veiligheid kunnen ze nog niet in de kerk zelf aan de slag. Het onderzoek richt zich in eerste instantie op laswerkzaamheden in de kathedraal. De openbaar aanklager gaat niet uit van opzet.

De Amerikaanse president Trump heeft namens de Amerikanen zijn medeleven betuigd na de brand in de Notre-Dame. "We staan vandaag zij aan zij met Frankrijk en bieden onze hulp aan bij de restauratie van dit onvervangbare symbool van de westerse beschaving. Vive la France!", aldus het Witte Huis in een verklaring.

Het Witte Huis noemt Frankrijk hun "oudste bondgenoot" en zegt dat de Amerikanen dankbaar terugblikken op het luiden van de kerkklokken van de Notre-Dame na de aanslagen van 11 september 2001. "Die klokken zullen opnieuw luiden."

De Franse president Emmanuel Macron spreekt om 20.00 uur zijn landgenoten toe, zo heeft het Elysée zonder verdere verduidelijkingen aangekondigd.

Macron zou aanvankelijk gisteren de Fransen inlichten over zijn antwoord op het protest van de "gele hesjes" en de resultaten van het "Groot Nationaal Debat", maar annuleerde die toespraak vanwege de brand in de kathedraal Notre-Dame.

Bekijk ook: "We zullen kathedraal heropbouwen", belooft Macron:

De restauratie van de Notre-Dame zal zeker tien tot vijftien jaar vergen. Dat meent de federatie van bedrijven die historische gebouwen restaureren.

"Een restauratie tussen tien en vijfien jaar lijkt me denkbaar", zei Frédéric Létoffé, voorzitter van de Groepering van bedrijven voor de restauratie van historische monumenten (GMH), vanavond op een persconferentie. Die federatie omvat zowat 200 bedrijven waaronder Le Bras Frères, dat instond voor het gros van de renovatie van de toren waar de brand is ontstaan.

Over de kost bleef de organisatie voorzichtig, net als haar grotere voogdij-organisatie (FFB). Haar voorzitter Jacques Chanut gewaagde van "meerdere miljoenen euro". 

De Notre-Dame heeft een enorm historisch belang. Er zijn over de eeuwen heen koningen en keizers gekroond, zaligverklaringen gebeurd en staatsbegrafenissen gehouden. De kathedraal doorstond ook de Franse revolutie en overleefde (nipt) twee Wereldoorlogen.

Het Franse Le Point twitterde zojuist ook een video met beelden vanuit de lucht. Ook daarop is de schade aan de Notre-Dame goed te zien.

Ondanks alle schade aan de structuur van de kathedraal en de totale chaos binnen lijkt aan de binnenkant slechts één stuk architectuur echt beschadigd. Dat meldt Laurent Prades, de erfgoeddirecteur van de Notre-Dame. Het hoofdaltaar, dat in 1989 werd geïnstalleerd, werd geraakt door de torenspits toen deze tijdens de brand instortte. "We hebben de rest kunnen redden.''

"De fresco's, kapellen en het grote orgel zijn goed in orde," zei hij. Zelfs de drie grote glas in lood-ramen zijn niet vernietigd, hoewel ze mogelijk door de hitte zijn beschadigd en door een expert moeten worden beoordeeld. Het is ook afwachten wat het effect van al het bluswater op de oude kathedraal is. Hoe het met alle kunstwerken en het overige erfgoed (veel maar niet alle stukken konden uit de kerk worden gehaald) is gesteld, is nog niet duidelijk. Het Louvre zal in ieder geval helpen bij de restauratie.

Houtbedrijf Artbois, gespecialiseerd in specifieke constructies van gelamineerd hout, kreeg vanmiddag een opvallend dringend telefoontje. De onderneming uit het Waalse Etalle werd vanuit Parijs gebeld om zonder oponthoud tien steunbalken te leveren voor de muren van de kathedraal van de Notre-Dame. De massieve balken van 20 meter bij 1,20 meter moeten de overgebleven structuur ondersteunen.

Artbois was in het verleden al betrokken bij renovatieprojecten van historische monumenten, maar "werken in een dergelijke noodsituatie, dat is ongehoord!", zegt de eigenaar van Artbois, Patrick Vanhorenbeeck. Lopende bestellingen moeten even wachten, een uitzonderlijk konvooi vertrekt zo snel mogelijk naar Parijs.

"Het betreft hier een van de mooiste structuren ter wereld. Er moet alles aan gedaan worden om te beschermen wat er nog overblijft", besluit Vanhorenbeeck.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken zegt na het bezoek aan de Notre-Dame dat er nog steeds risico's zijn die een gevaar vormen voor de structuur van de kathedraal. "De Notre-Dame wordt daarom continu in de gaten gehouden, want ze kan nog steeds bewegen."

Bekijk ook: Zwakke plekken vastgesteld in structuur Notre-Dame:

Het gedoneerde bedrag voor herstel van de kathedraal is inmiddels al over de 700 miljoen euro gegaan.

De brand die een deel van de Notre-Dame in Parijs verwoestte, leidt niet alleen in Frankrijk tot een grote mobilisatie. Ook vanuit onder meer de VS, Hongarije, Duitsland, Bulgarije en Ivoorkust wordt steun aangeboden.

De eerste omvangrijke gift uit het buitenland was afkomstig van Henry Kravis, medeoprichter van het Amerikaanse investeringsfonds KKR, en zijn echtgenote Marie-Josée Kravis. Omdat de vrouw "erg bedroefd" is door de brand, beloofde de familie 10 miljoen dollar (8,85 miljoen euro) vrij te maken.

Apple-CEO Tim Cook laat via Twitter weten ook mee te leven met de Fransen en met iedereen voor wie de Notre-Dame een symbool van hoop is. "Apple zal doneren voor de restauratie van de Notre-Dame zodat het erfgoed behouden kan blijven voor toekomstige generaties."

Een pijnlijke fout van YouTube heeft ervoor gezorgd dat live-video’s van de brandende Notre-Dame werden aangemerkt als video’s over de aanslagen van 9/11. De fout zat in een tool die YouTube net in het leven heeft geroepen om nepnieuws te herkennen.

Toen de Notre-Dame gisterenavond in lichterlaaie stond, vreesde staatssecretaris Laurent Nunez van Binnenlandse Zaken het ergste. Uiteindelijk kon de structuur van de kerk wel gered worden, maar het was volgens de staatssecretaris - die samen met minister Castaner momenteel ter plaatse is - kantje boord. "Het heeft maar een kwartier tot een halfuur gescheeld of de kathedraal was niet gered", laat hij verstaan op Twitter. Ook hij heeft alleen maar woorden van lof voor de "helden" van de brandweer.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner heeft zich gemeld bij de Notre-Dame. Hij sprak er met de aanwezige brandweermannen en bedankte hen voor hun grote inzet met risico op eigen leven.

Ook de Nederlandse violist André Rieu is diep geschokt door de brand in de Notre-Dame en zal 700 ton staal doneren voor de wederopbouw. 

"Het staal is gebruikt voor het decor van Slot Schönbrunn bij Wenen", schrijft Rieu op Twitter bij een foto waarop hij de stalen stellages toont. De violist heeft de afgelopen jaren een wereldtournee gemaakt met deze replica op ware grootte van het Weense kasteel. Het is een van de grootste decors die ooit voor een reizende show is gemaakt: 125 meter breed, 30 meter diep en 35 meter hoog.

"Hiermee kan de steiger worden gemaakt voor de restauratie van de prachtige kerk", belooft de 69-jarige Nederlandse muzikant.

Architecten en kunsthistorici hekelen intussen het gebrek aan onderhoud van historische gebouwen. De verwoestende brand van de Notre-Dame in Parijs is "de brand te veel" voor hen. "Dit had vermeden kunnen worden", klinkt het op Franceinfo.

"Er heeft al een reeks gelijkaardige branden plaatsgevonden, maar de voorschriften voor werken aan historische gebouwen waren onvoldoende. Ik heb een wet gevraagd, maar men heeft niets gedaan", verklaart Didier Rykner, hoofdredacteur van het magazine La Tribune de l'Art. "Plots merkt men het erfgoed op, dat geweldig is, en nu gaat men er veel geld in investeren. Maar het moest veel eerder opgemerkt worden."

"We gaan de Notre-Dame niet heropbouwen, we gaan haar herstellen. Maar we hebben haar verloren", reageert kunsthistoricus Alexandre Gady. Hij vindt het onbegrijpelijk dat dit is kunnen gebeuren "met een gebouw als dit, in een stad als Parijs en in een land dat de zesde grootste macht ter wereld is".