Waarom doet het Nederlandse koningshuis zo mysterieus over hun graftombe?

In 2004 werd de graftombe van de Oranjes noodgedwongen twee keer en meteen ook kvoor het laatst geopend. Koningin Juliana, die op een gezegende leeftijd van 94 jaar overleed op 20 maart van dat jaar, werd er te ruste gelegd. Haar echtgenoot, prins Bernhard, volgde na 93 levensjaren op 11 december 2004. Iedereen met de familienaam Van Oranje-Nassau krijgt er al eeuwenlang een laatste rustplaats. Dat is het geval sinds de bijzetting van Willem Van Oranje in 1584.

Dat koningin Beatrix - hoogstwaarschijnlijk in samenspraak met schoondochter Mabel - er niet voor gekozen heeft om het lichaam van haar zoon prins Friso in de grafkelder te plaatsen, is dus op zijn minst opmerkelijk. Prins Friso raakte op 17 februari 2012 tijdens zijn laatste vakantiedag in het Oostenrijkse Lech samen met zijn plaatselijke jeugdvriend Florian Moosbrugger bedolven onder een sneeuwlawine. Moosbrugger kon zich bevrijden, prins Friso werd na 25 minuten van onder de sneeuw gehaald. Het zuurstoftekort werd hem fataal. Na een maandenlange, comateuze toestand overleed de prins op 12 augustus 2013. Waarom het protocol gebroken werd bij prins Friso, is tot op vandaag een raadsel.

Rond die beruchte tombe hangt trouwens al voor Friso’s dood een mysterieus sfeertje. Want hoewel de uitvaarten van onder meer koningin Juliana, prins Bernhard en prins Claus, de geliefde echtgenoot van koningin Beatrix die overleed in 2002, live op televisie werden getoond, moesten Nederlanders behoorlijk wat moeite doen om ook maar een glimp op te vangen van die rustplaats.

Nadat de grafsteen, die maar liefst tweeduizend kilogram weegt, weggehaald wordt met een kraan, dalen de rouwende Oranjes via een trap naar beneden af om een laatste groet te brengen.

Volgens officiële berichten van het Koninklijk Huis bestaat de grafkelder uit twee gedeelten. De oudste grafkelder bevindt zich direct onder het grafmonument van Willem van Oranje, in het koor van de kerk. Op de grote grafsteen die toegang geeft tot de trap en de achter een gordijn verscholen nissen, is het familiewapen van Oranje-Nassau uitgehouwen. Daar staat, in het Latijn: ‘Hier verwacht Willem I, de Vader des Vaderlands, de wederopstanding.’

Er liggen al 46 leden van het Huis van Oranje-Nassau begraven in de tombe. Willem Van Oranje, de vader van onze noorderburen, is omringd door zijn tien nauwste verwanten ... én drie kleine kistjes met het opschrift ‘onbekend’. ‘Vermoedelijk bevatten twee van die kistjes doodgeboren kinderen van Willem Van Oranje’, vertelde De Nieuwe Kerk in Delft daarover.

Natuurlijk moet er voldoende plaats zijn in zo’n graftombe. De grafkelder werd dan ook al regelmatig verbouwd, in 2013 voor het laatst. Toen werd er gewerkt aan een ruime crypte. De Oranjes zelf droegen daar blijkbaar financieel toe bij, maar hoeveel dat was is - opnieuw - een raadsel.

Het is op zich ook niet onlogisch dat de Oranjes die plek voor zichzelf willen houden. De Nederlandse koninklijke familie beschouwt die laatste rustplaats als privéterrein. Alleen de burgemeester van Delft, Marja Van Bijsterveldt, betreedt een keer per jaar de graftombe. Ze is aangesteld als commissaris van de koninklijke grafkelder. Begeleid door mensen van de veiligheidsdienst mag ze jaarlijks de tombe inspecteren en onderhouden. Uiteraard is die functie ontegensprekelijk gebonden aan beroepsgeheim.

De Oranje-Nassaus mogen altijd de graftombe binnen. Dat gebeurt uiteraard niet door die loodzware grafsteen op te tillen, maar via een kleine dienstingang. Van koningin Juliana is geweten dat ze regelmatig haar vader bezocht, prins Hendrik. Maar wanneer en of Beatrix haar overleden echtgenoot Claus weleens bezoekt, dat is ook weer een goed bewaard geheim. Naar verluidt zelfs een van de best bewaarde koninklijke geheimen.

In 2016 kwam de Nederlandse politicus Alexander Pechtold met het ambitieuze idee om de koninklijke graftombes digitaal te ‘openen’ voor publiek. Omdat de tombes niet groot genoeg zijn voor een massapubliek, wilde Pechtold het bezoekers mogelijk maken om de graftombes met virtual reality-brillen te bekijken. In overleg met de koninklijke familie, konden de beelden ook op het internet geplaatst worden, aldus de politicus.

Dat Beatrix niet akkoord zou gaan met die digitale ambities, is dan weer zo klaar als een klontje. Ondanks het publieke leven dat de Oranjes moeten leiden en ondanks alle emoties die ze soms noodgedwongen moeten delen met de buitenwereld, blijft hun rouwproces persoonlijk.