Een stukje microplastic (blauw) op de vinger van een onderzoeker.

Wind brengt microplastics zelfs naar afgelegen bergstreken

Onderzoekers hebben zelfs in de meest afgelegen delen van de Pyreneeën microplastics gevonden. Hun onderzoek in Nature wijst erop dat de wind de minuscule plasticdeeltjes over grote afstanden verspreidt. Met microplastics worden stukjes plastic bedoeld die kleiner zijn dan 3 millimeter. Het is al langer geweten dat ze in groten getale in de zeeën voorkomen, maar dat ze ook in 'ongerept' berggebied te vinden waren, was een verrassing.

De wetenschappers wilden weten of de meest ontoegankelijke delen van de bergketen tussen Frankrijk en Spanje gespaard zouden blijven van vervuiling met microplastics. Ze plaatsten daarvoor twee meettoestellen en registreerden vijf maanden lang of er microplastics in de lucht zaten.

De resultaten zijn duidelijk: ondanks de afgelegen locatie vingen de toestellen dagelijks 365 partikels per vierkante meter op. Het is niet duidelijk hoever de partikels door de lucht kunnen reizen, maar de wetenschappers spreken over “ontstellende en zorgwekkende resultaten”.

“Met dit onderzoek kunnen we met zekerheid zeggen dat de partikels via de wind vervoerd worden”, zei hoofdonderzoeker Steve Allen, medewerker aan het CNRS, het Centre nationale de la recherche scientifique, aan het persbureau IPS. “Dit opent de mogelijkheid dat je ze niet enkel in de steden inademt, maar dat ze grote afstanden kunnen afleggen vanaf de bron. Plasticvervuiling is een groeiend globaal probleem en een van de grote milieu-uitdagingen.”

'Microbeads", kleine bolletjes plastic die in sommige tandpasta's, schoonheidsproducten en schuurproducten gebruikt worden.
Arizona State University/Biodesign Institute

'Ongerept'

Het gebied waar de meettoestellen waren opgesteld, wordt als ongerept beschouwd: erg ontoegankelijk terrein, op minstens 6 kilometer van het dichtstbijzijnde dorp - Vicdessos -, op 25 kilometer van een stadje -Foix -, en zo’n 100 kilometer van de dichtstbijzijnde grote stad, - Toulouse. Het terrein is erg ontoegankelijk, de omgeving is dun bevolkt, en er worden geen industriële, commerciële of grootschalige landbouwactiviteiten uitgevoerd.

“Dit bergachtige gebied was het voorbije decennium onderwerp van talrijke studies rond ecologie en milieu, maar we hadden nooit verwacht dat ons laatste onderzoek zo hoge concentraties aan microplastics zou opleveren”, zo zei Allen. 

Microplastics in sedimenten uit de Elbe, de Mosel, de Neckar en de Rijn. Niet alle items zijn plastic, de witte pijl in C wijst op aluminiumfolie, in D op glazen bolletjes en zand. De witte balk onderaan is 1 millimeter.
Martin Wagner et al in Environmental Sciences Europe. 26, 2014/Wikimedia Commons/CC BY-SA 4.0

Deeltjes komen waarschijnlijk van ver

De onderzoekers hebben geen idee waar de partikels vandaan komen. Maar dat is naar alle waarschijnlijkheid van ver.

“We maten tijdens de vijf wintermaanden”, zegt Allen. “Dat is belangrijk, want dan zijn de Pyreneeën grotendeels bedekt met sneeuw en blijft de grond vochtig. Dat maakt het minder waarschijnlijk dat de partikels lokaal zijn opgewaaid van de grond. Dus blijft de vraag: waar komen ze dan wel vandaan?”

Microplastics zijn meestal onzichtbaar voor het blote oog, maar ze kunnen grote schade toebrengen aan ecosystemen, met name in het water. Niet enkel het plastic zelf is een probleem, maar vooral de mogelijk giftige stoffen die tijdens de productie zijn toegevoegd om het plastic bijvoorbeeld buigzaam of transparant te maken.

De studie van Allen en zijn Franse en Schotse collega's is verschenen in Nature Geoscience.

Meest gelezen